VU Magazine 1976 - pagina 103

yil magame 13

De reformatorische wijsbegeerte

Van een jubileum en een aktie door prof. dr. ir. E. Schuurman

De Vereniging voor Calvinistische Wijsbegeerte viert haar 40-jarig jubileum. Zoals elk jubileum geeft ook dit feest gelegenheid terug te zien en vooruit te zien. Om dit ook te doen binnen het kader van VU-magazine ligt enigszins voor de hand. Immers het ontstaan en de ontwikkeling van de bevt^eging voor Reformatorische Wijsbegeerte is niet te denken zonder het bestaan van de Vrije Universiteit. In de lijn van de intentie van de oprichter van de Vrije Universiteit, dr. Abraham Kuyper, ontwikkelden de VU-hoogleraren Vollenhoven en Dooyeweerd in de twintiger en dertiger jaren een christelijke wijsbegeerte. In Kuypers lijn wilden zij de souvereiniteit en de heerschappij van Christus ook op het gebied van de wijsbegeerte erkennen. Was er voordien dan geen christelijke wijsbegeerte aan de VU? Inderdaad waren daartoe allerlei aanzetten aanwezig, allereerst bij Kuyper zelf, maar ook bij iemand als Bavinck. Maar het verontrustte Dooyeweerd en Vollenhoven dat het bij die aanzetten gebleven was en dat de uitbouw van een voluit christelijke filosofie op zich liet wachten. Ondertussen, zo zagen zij, was de invloed van niet-christelijke wijsbegeerte indefakulteiten reëel aanwezig. Voor zover dat in de fakulteiten werd ingezien, werd het pionierswerk van Vollenhoven en Dooyeweerd met vreugde begroet. Voor zover men dat niet inzag, was de situatie te erger, omdat men zich dan al te gemakkelijk liet leiden door gangbare humanistische filosofieën. Wel probeerde men die filosofieën te christianiseren, maar Vollenhoven en Dooyeweerd hielden niet op aan te tonen dat daarmee de oorspronkelijke kracht van het humanistisch denken niet verloren ging, maar verborgen werd gehouden. Zij wilden vanuit de bron van het christelijk geloof komen tot een voluit christelijke filosofie. Het geloof in God als Schepper en in Jezus Christus als Verlosser moet uitgangspunt en richtinggevend zij n voor het denken, voor het wijsgerig

denken, dat vervolgens zijn invloed ook moet laten gelden in de beoefening van de vakwetenschappen. Op het eerste gezicht zou men kunnen konkluderen dat men met de ontwikkeling van een christelijke wijsbegeerte al te hoge pretenties voerde. Wie echter in de historische stukken bladert merkt al gauw op, dat men overmoed schuwde, maar dat men gedrongen werd door een hoog roepingsbesef. Dat roepingsbesef had geleid tot de oprichtingvan de VU, zij moest zich ook uitwerken op dat terrein van de wetenschap, de wijsbegeerte, waar de levensbeschouwelijke tegenstellingen het grootst zijn.

Doorwerking Dooyeweerd en Vollenhoven hebben dus zeker hun taak, de zwaarte en de omvang daar-

van, niet onderschat. Met alle energie die in hen was hebben ze zich er op geworpen. Vanaf het midden van de twintiger jaren verschijnen de eerste publikaties. De hoofdwerken volgen in de dertiger jaren. Van Vollenhoven verschijnt in 1933; Het Calvinisme en de Reformatie van de Wijsbegeerte. Dooyeweerd publiceert in 1935-1936 zijn magistrale hoofdwerk in drie delen: De Wijsbegeerte der Wetsidee. In de dertiger jaren groeide zowel binnen de VU als daarbuiten een enthousiaste kring van aanhangers en verdedigers. Men juichte het toe dat de achterstand van het calvinisme op het gebied van de wijsbegeerte werd ingehaald, men zag in dat wilde het ideaal van de VU kunnen worden gerealiseerd, een christelijke wijsbegeerte nodig is. Het christelijk geloof als „hartezaak" moest ook

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen