VU Magazine 1977 - pagina 247

m magazine 25 boord. Die ontdekking inspireerde aan beide zijden van de grens tot een driftig verder zoeken. In 1948 werd in Nederland bij Coevorden in een zelfde formatie eveneens aardgas aangeboord. Later volgden nog succesvolle boringen in De Wijk (1949), Staphorst (1950), Wanneperveen (1951), Tubbergen (1951), Denekamp (1952), Rossum (1955) en zo zouden we nog even door kunnen gaan. Er werd zoveel gas gevonden dat de NAM in 1951 al een contract met het pas opgerichte Staatsgasbedrijf sloot en zich daarbij verplichtte tot de levering van 45 miljoen m^ aardgas per jaar. In 1954 werd dat cijfer gesteld op 400.000 m3 per dag en in 1958 op 750.000 m^ per dag. Coevorden was de eerste gemeente die profiteerde van dit aardgas dat voornamelijk in Oost-Nederland werd afgezet. Niemand kon in die jaren bevroeden dat de NAM slechts een klein aantal jaren later in de provincie Groningen een gasveld zou ontdekken, met in de toekomst een productie van 85 miljard m^ per jaar! Ookop enkele plaatsen in Zuid-Holland was, nog voor de grote ontdekking in Groningen, gas gevonden. Aardgas kreeg, overigens pas echt de volle aandacht van de speurders van de NAM na een boring in 19521953 bij het Groningse villadorp Haren. Uit economisch oogpunt was het resultaat weinig interessant (de boring was niet productief), maar de geologen leverde het belangrijke informatie op. Onder voor olie en gas ondoordringbare afzettingen ontdekte men op een diepte van 3200 meter een poreus zandgesteende. Dit gesteente (het Rotliegend) bevatte onder Haren slechts zout water, maar zou later blijken het reservoirgesteente te zijn van het Groningen-gasveld. De NAM startte een uitvoerig seismisch onderzoek in de provincie Groningen. In 1956 werd de boring Ten Boer aangezet. Opnieuw economisch niet zo'n succes, maar eveneens opnieuw voor de geologen bijzonder interessant. De boring Ten Boer leverde een bescheiden aardgasproductie op, van volledig zwavelvrij gas. Voor het eerst was in de provincie Groningen aardgas aangeboord. De jacht werd, o.a. op basis van nader seismisch detailonderzoekvoortgezet, met als resultaat in 1959 bij Slochteren de grote ontdekking werd gedaan. Aanvankelijk was nog niet duidelijk hoe groot dit gasveld wel was. Verdere boringen zouden de omvang nader moeten aangeven. Dat gebeurde ook. Het Groningse gasveld van Slochteren is nu met een omvang van ongeveer 2000 miljard m^ het grootste producerende aardgasveld ter wereld! Het was deze ontdekking die de NAM inspireerde om op nog veel meer plaatsen diep in de Nederlandse bodem de speurtocht naar verborgen bodemschatten voort te zetten. Niet alleen de NAM werd door dit succes geïnspireerd, ook andere oliemaatschappijen kregen nu belangstelling voor de onvermoede bodemrijkdom van Nederland. De vele booractiviteiten op de Noordzee na 1968 (het Continentaal Plat) waren er eveneens een gevolg van. De booractiviteiten richtten zich eerst vooral op de Waddeneilanden, Friesland en NoordHolland. Dankzij de NAM-ontdekking in Slochteren was de internationale olie- en gaswereld in één keer wakker geschud. In mei 1963 wordt door de NAM gas gevonden bij Blija in Friesland, twee maanden later is het opnieuw in Friesland raak: gas bij Sonnega. In februari 1964 vindt de NAM gas bij Egmond aan Zee, in juli van dat jaar bij Middelie in Noord-Holland en in augustus 1964 wordt gas aangetroffen op Ameland.

Maar het zoeken naar bodemschatten blijft moeizaam werk: van elke tien boringen levert er gemiddeld slechts één resultaat op. Het bleef ook na Slochteren gelden. Niettemin wist de NAM op nog veel meer plaatsen de zo fel begeerde delfstoffen aan de aardkorst te ontfutselen. Een tweede Slochteren werd niet ontdekt, maar o.a. ook bij Middelie, Bergum, Suawoude, Norg, Sleen, Ureterp, Tubbergen, Hardenberg, Annerveen, Rossum, Vries, Schoonebeek, Emmen, NieuwAmsterdam, Roden, Rammelbeek, Apelscha en Eleveld boorde de NAM gas aan. Ook enkele andere maatschappijen zagen hun pogingen met succes bekroond. Nederland dat eens zo arm aan bodemschatten leek, blijkt ondergronds schatkamers te bezitten waarvan niemand had durven dromen. In 1971 werd Nederland het vierde aardgasproducerende land ter wereld: na de Verenigde Staten, Rusland en Canada die elk meerdere grote gasvelden bezitten." Wat tot dusver wat tegenviel waren de ontdekkingen in het Nederlandse deel van de Noordzee. Engeland stuitte op grote gasvelden en ook in het Noorse en Deense deel werden interessante olie- en gasvelden ontdekt. „Met de olie- en gasreserves in de Noordzee beschikt Europa thans voor de eerste maal sinds steenkool de boventoon voerde over een belangrijke energiebasis, maar er zijn vooralsnog weinig aanwijzingen dat nieuwe vondsten de groeiende vraag na 1980 zullen kunnen bijhouden," meende mr. Wagner (Shell) vorig jaar oktober.

Maar voorspellen blijkt in het oliebedrijf aan alle kanten een hachelijke zaak. „Dank zij de tegenwoordige boortechnieken is het risico dat aangeboorde olie ongecontroleerd uitstroomt, zeer gering," begon een artikel in Shell-Venster van april. Uitgerekend bij het verschijnen van dit nummer beleefde de Noordzee haar eerste „blow-out". En dat nog niet eens bij een boring, maarnaar het zich laat aanzien - als gevolg van menselijke fouten bij controle-werkzaamheden. Dat men echter rekening had gehouden met de mogelijkheid dat zoiets zou gebeuren, bleek uit de rest van het artikel over het computerprogramma „Sliktrek", ontwikkeld door Exploratie en Produktie van SIPM en Shell Nederland, dat de gevolgen van een eventuele putuitbarsting op de Noordzee gekwantificeerd om-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen