VU Magazine 1978 - pagina 255

i ^ magadne 33 opvattingen zijn. Net zoals iemands voorkeur voor 'n bepaalde kunt of voor 'n bepaalde kleur. Die ga je niet indirect meten. Daarvoor heb je geen psychologen nodig. Men loopt natuurlijk wel de kans op geen of verdraaide antwoorden, zeker als je weet dat 'n mededeling: ,,ik ben communist" maakt dat je gevangen blijft. Om er dan toch achter te komen, kun je psychologen gebruiken, die suggereren dat ze willen helpen, een vertrouwensrelatie opbouwen en er op die manier achter komen welke de opvattingen van de betrokkene zijn. Dat is dan 'n schoolvoorbeeld van misbruik van de rol van psycholoog, psychiater of zielszorger. Hij creëert een vertrouwensrelatie, die hij later schendt.

VU-Magazine: ,,Bij 'n dogmatisch communistisch regiem in Djakarta zouden dezelfde mensen gevangen zitten?" Prof. Drenth: ,,Dat kon voor velen best eens zo zijn." Zoals gemeld, kent prof. Drenth de befaamde vragenlijst niet, maar via het Indonesische tijdschrift Kompas, werd een bloemlezing gepubliceerd uit de vragen. - „Ben je voor het buitenlands kapitaal of voor een zelfstandige ontwikkeling?" - , ,Ben je ervoor dat kranten schrijven over corruptie of over bergexpedities?" - ,,Ben je het eens met nationalisme of internationalisme?'' - ,,Waar ligt je voorkeur: in het kussen van vrouwen of het eten in restaurants?" - ,,Wat zal je doen als je het niet eens Non-conformisten bent met de regeringspolitiek". Maar er is een andere groep, waarvoor Sommige vragen, zoals die over buize, denk ik, banger zijn en die ze ver- tenlands kapitaal en internationawarren met communisten. Dat zijn de lisme, bezit prof. Drenth als een ponon-conformisten, de kritici, de men- ging tot herformulering van een vraag sen die progressief zijn in de zin dat ze naar de communistische maatschapde maatschappij vooruit willen helpen pij-visie. ,,Maar het gekke is, dat en dat betekent vaak: veranderen. Het naarmate de vragen minder duidelijk zijn mensen, die creatief zijn in het te maken hebben met communistische bedenken van nieuwe mogelijkheden opvattingen, je niet precies in de gaten en oplossingen. Ik beschrijf hier het hebt wat ze bedoelen. Dat zijn inditype van de kritische non-conformist. recte vraagjes, maar die hebben te "n Volwassen maatschappij zegt: maken met het tweede type, de nondaarvan moeten we er 'n hele hoop conformist. Zo b.v. de vraag over het hebben, omdat dat nuttig is voor de kussen van vrouwen. Ik heb in Indomaatschappelijke ontwikkeling. Maar nesië nooit min of meer openlijk sex of in 'n angstige maatschappij vindt men erotiek gezien. Men houdt dat erg in de dat gevaarlijke lieden, die beroering privé-sfeer. Het zou kunnen zijn dat brengen in de stabiliteit. Met name de het antwoord over het eten in restaumachthebbers zijn bang voor hen, rants daar conformistisch is en dat van want die willen 't liefst houden zoals het kussen van vrouwen non-conformistisch. Hetzelfde geldt voor kranhet is. Bij non-conformisten kunnen zich te-artikelen over corruptie of neutrale, persoonlijkheidstrekken voordoen, nietszeggende onderwerpen als berdie opspoorbaar zijn. 'n Hogere mate gexpedities. van tolerantie voor afwijkende opvat- Sommige vragen lijken dus herformutingen, anti-autorianisme, geen obli- leringen van politieke opvattingen, bij gate rolopvattingen, open staan voor andere vragen is men meer op zoek nieuwe dingen, niet al te wettisch den- naar de persoonlijkheid, die ,,anders" ken en non-dogmatisme. is, non-conformistisch, kritisch en creMet dat laatste is tegelijk gezegd dat atief. En dan ben je met heel iets anders het bepaald niet hetzelfde is als bezig. Het lijkt me de dood voor een . ,links'', want onder extreem-links zit- maatschappij wanneer je deze mensen ten net zo veel dogmatici als onder opsluit of elimineert." extreem-rechts. Dat geldt zeker ook Het verschijnsel dat zich in Indonesië voor de communisten. voordoet, vergelijkt prof. Drenth diEn dat is in feite ook m'n kritiek hier: rect met de veelbekritiseerde praktijk wat aan de orde is in Indonesië is niet in Sowjet-Ruslande, waar men nonzozeer dat men bang is voor commu- conformisten in psychiatrische inrichnisten, maar voor non-conformisten. tingen pleegt op te bergen. Die groepen worden door elkaar ge- Dat enige bonafide Nederlandse psyhaald. Ik denk dat ze op Boeroe ge- choloog meegewerkt zou hebben aan woon conformisme en non-confor- het opstellen van dergelijke vragenlijsmisme zitten te meten." ten voor de Indonesische Veiligheids-

dienst, kan prof. Drenth zich niet voorstellen omdat dit falikant in strijd voor de medemens. Dit houdt in dat de psycholoog degene met wie hij in enigerlei professioneel contact treedt principieel erkent als een zelfstandig en verantwoordelijk persoon, die recht heeft op een zo volledig mogelijke verwerkelijking van zijn mogelijkheden, zulks in het kader van zijn verbondenheid met en zijn verplichtingen jegens anderen." En ook: ,,De psycholoog zal de relatie dan zodanig structureren dat, met inachtneming van de principiële menselijke gelijkwaardigheid van alle betrokkenen, zijn deskundigheid in dienst wordt gesteld van doelstellingen die door alle bedoelde betrokkenen kunnen worden onderschreven." En tot die laatste categorie behoren ook ondervraagden. Over hen zegt het document nog: ,,De rechtmatige belangen van degenen wier maatschappelijke positie of persoonlijke gesteldheid een onevenredige belemmering vormen voor de verwerkelijking van hun mogelijkheden, zullen door de psycholoog met speciale zorgvuldigheid worden behartigd. Inmiddels ziet het er naar uit, dat er weinig overblijft van de ontstane opwinding na de persberichten over admiraal Soedomo's mededelingen. In Vrij Nederland van 6 mei publiceerde Rudi van Meurs een interview met de vroegere Nijmeegse psychologiehoogleraar dr. J. M. F. Jaspers, thans in Engeland, die ,,verbijsterd" reageert op dergelijke berichten. ,,Zijn deze keer de heren studenten niet een beetje ondoordacht tewerk gegaan? Hebben ze niet wat al te heetgebakerd gereageerd?" vraagt Van Meurs zich af. Inmiddels zegt in Djakarta admiraal Soedomo, dat zijn woorden ter persconferentie verkeerd zijn weergegeven. En de Herald Tribune bracht 28 april het bericht dat alles in feite draait om een psychologisch adviseur van Kopkamtib Soemitro. Deze zou in het begin van de jaren vijftig in Leiden hebben gestudeerd. En dat zou het dan zijn. (BvK)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen