VU Magazine 1981 - pagina 260

Uit de Hortus

De dadelpalm Daan Smit

,,De volgende dag, toen de grote menigte, die voor tiet feest gekomen v^as, hioorde, dat Jezus naar Jeruzalem kwam, namen zij palmtakken..." (Johannes, 12:12-13) Er bestaat geen enkele twijfel dat in bovengenoemde bijbeltekst de veel genoemde palmboom in de Bijbel, P/?oen/x dactylifera, o^ gevjoon dadelpalm wordt bedoeld. In die tijd werd deze palm zowel in 't Heilige Land als in Egypte overvloedig aangetroffen. Volgroeide exemplaren die een hoogte van meer dan vijfentwintig meter kunnen bereiken, zijn, vooral wanneer er meerdere bij elkaar staan, in het landschap erg karakteristiek. De zo bekende oasen bestaan over 't algemeen uit kleine of grote groepen dadelpalmen. In sommige gebieden begroeien ze uitgestrekte dalen, terwijl ze ook als enkeling midden in 't land voorkomen en dan vaak de functie vervullen van herkeningspunt voor langstrekkende karavanen of reizigers. Zoals dat ook bekend is van andere in de Bijbel genoemde planten werd de dadelpalm veel als motief in de architektuur gebruikt, waarbij naast de gehele palm, ook 't blad, de vruchttrossen en de grillig gevormde stam in 't bijzonder, als reliëf werden toegepast. De grote, sterk geveerde, naar buiten gebogen bladen, die tezamen een enorme kroon vormen, worden in de Bijbel,.palmtakken" genoemd en kun-

238

nen een lengte van ongeveer drie meter bereiken. Ze werden in afgesneden vorm vooral gebruikt bij feestelijkheden. Dit oude gebruik leeft nog steeds voorto.m. op palmzondag. Nog altijd worden de lange bladen gebruikt als dakbedekking voor afscheidingen, voor 't vlechten van matten, manden, hoeden enz. Ook het vezelige,,hout" wordt, o.m. in de bouw, gebruikt. Het belangrijkste echter dat deze palm voortbrengt zijn de vruchten, de dadels, die door hun hoge voedingswaarde voorde inheemse bevolking van groot belang zijn. Daarnaast vormen zij eveneens een belangrijk uitvoerartikel. De grote harde pitten dienen, al dan

niet geweekt, in fijngemalen vorm, als voer voor kamelen, koeien, schapen en ezels; geroosterd en gemalen als koffiesurrogaat. Tijdens de bloei brengen de vele in enorme trossen zittende bloemen rijkelijk honing voort, dat met zorg wordt verzameld. Na gisting ontstaat er een alkoholhoudende zoete drank, die het meest wegheeftvan likeur. Van de rijpe vruchten bereidt men eveneens na fermentering alkoholische dranken. De dadelpalm heeft van nature een uitgebreid verspreidingsgebied en komt voor in een areaal dat zich uitstrekt van India tot West-Azië, van Arable, de Sinaï, Egypte tot andere Noordafrikaanse landen. Zoals reeds eerder vermeld is het het enige belangrijke voedingsgewas van de woestijn, dat naast voedsel ook olie en onderdak voorvele miljoenen mensen levert. Tegenwoordig wordtde dadelpalm wegens z'n vruchten ook op grote schaal in o.m. Californië gekweekt, zoals ook b.v. in Spanje, waar o.a. het meerkoppige exemplaar bij EIche tot de bezienswaardigheden behoort.

Het geslacht P/ioen/x, dus ook de dadelpalm is tweehuizig. De kleine lichtgele en leerachtige bloemen staan in grote, over 't algemeen hangende bloeikolven bijeen, die bij de dadelpalm tot soms een meter lengte kunnen uitgroeien. De mannelijke bloemen bestaan uiteen driedelie kelk en een driebladige kroon en bezitten zes meeldraden. De vrouwelijke bloemen hebben zes steelvormige valse meeldraden en drie vruchtbeginsels. Hiervan ontwikkelt zich maar één tot een langwerpige vrucht, zo groot als een pruim. Hij is oranje, bruin of zwart van kleur. Elkevruchttros, afhankelijk van de selektie kan zo'n tien tot vijftien kilo zwaar worden. Per boom kan jaarlijks vijftig tot honderd en vaak nog veel meer kilo woren geoogst. De vruchten (dadels) rijpen in een maand of vijf. Voorwaarde is echter wel een zeer hoge temperatuur (40 °C en meer). Een noodzaak is dan ook een warm klimaat waarbij voldoende vocht voor de wortels beschikbaar is. In kuituur plant men als regel één mannelijke boom tussen honderd vrouwelijke exemplaren, waarbij tijdens de bloei kunstmatige bevruchting wordt toegepast door trosjes mannelijke bloemen in vrouwelijke bomen te hangen. Deze methode werd reeds met sukses in de oudheid toegepast. Sindsde kuituur van de dadelpalm zijn er vele selektiesontstaan meteen hoge vruchtproduktie. Ofschoon de dadelpalm gemakkelijk d.m.v. zaad is voort te kweken, werden deze hoogproduktieve planten d.m.v. uitlopers vermenigvuldigd, die op hun beurt reeds na een jaar of vijf vrucht droegen. Pas na ongeveer dertig jaar levert de dadelpalm 't maximum aan vruchten. De palmboom op zich kan ongeveer tweehonderd jaaroud worden.

vu-Magazine 10 (1981) 6 (juni)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen