VU Magazine 1981 - pagina 112

Den Uyl: Zo iemand vraagt om kortheid en dan formuleert hij acht vragen. Maar ik wil daar graag op antwoorden. Ik heb een hele konkrete voorstelling hoe zoiets zou kunnen functioneren. Als je, zoals ik, van oordeel bent dat Nederland na overleg een aantal kerntaken dient af te stoten dan moet je zo snel mogelijk metdatoverleg beginnen. Dat overleg is in de eerste plaats een overleg tussen regeringen van NAVO-landen die daar het meest mee te maken hebben. De bedoeling is dat vermindering van kerntaken door Nederland gebeurt gemeenschappelijk, dat dat niet leidt tot het overnemen van die taken door de Bondsrepubliek of door een ander land, bijv. dat in de centrale sektor ook atoomtaken uitoefent, dat dat leidt tot een vermindering van kerntaken. Ik ben van oordeel dat er een overmaat aan taktische kernwapens is aan westelijke kant, de centrale sektor, dat een vermindering mogelijk en geboden is en wat ik wil bereiken is dus in overleg met de Bondsrepubliek maar ook met België, met Italië, met de andere landen, Engeland, die daar kerntaken uitoefenen, om tot een gemeenschappelijke stap te komen. Ik zeg erbij, dat als die overeenstemming niet bereikt wordt t.a.v. enkele taken, ik denk met name dus aan de korte drachtwapens, Nederland toch die stap zal zetten. Maar ik probeer 't wel duidelijk te maken. Ik zal daarnaast gebruik maken van het feit dat in de socialistische partijen van België, Italië minder helaas, Engeland heel duidelijk, Denemarken, Noorwegen, dat daar soortgelijke discussies gaande zijn — er zijn ook heel konkrete kontakten, enkele weken terug nog hier in Amsterdam — om te komen tot een gemeenschappelijke gedragslijn. Ik ontken niet dat daar bij de reacties, de effecten van de Bondsrepubliek het allerbelangrijkst zijn. Ik ben het met meneer Bakker eens dat de Bondsrepubliek buitengewoon gevoelig is voor wat er in Nederland gebeurt Bartels: Mag ik daar even op inspringen, meneer Den Uyl. Uw lijri blijft toch een politieke lijazoals die eigenlijk ook van de laatste twintig, dertig jaar: bi-lateraal overleg, ik. Den Uyl: Nou, voordat ik van de politiek afstap, moet er heel wat gebeuren Bartels: U mag er bij blijven uitkomen, het is ook uw beroep. Maar het lijkt mij, dat er iets nieuws moet worden overgebracht, dat moet duidelijk zijn, en het lijkt me dat u in de vorm van het overleg nu een aantal initiatieven naar voren brengt, die puur technische, technocratisch kunnen worden gewaardeerd en zelfs worden beredeneerd. Dat niet duidelijk is dat het een eenzijdige stap is tot denucleairisatie en dat het in de oude politieke koker gaat. Ik wou nog even citeren de heer Barnaby. De heer Barnaby heeft onlangs gezegd dat de invloed van Nederland op de Bondsrepubliek in die politieke zin beslist zeer klein is. De reden waarom de Bondsrepubliek op dit moment bewapent en de wapens die ze kiezen, die zijn uit veel fundamentelere argumenten te verklaren. Wat wij

102

hier beter zouden kunnen doen is een gebaar maken en dat via de macht van de publieke opinie naar voren brengen. Den Uyl: Ja, de heer Barnaby is het niet eens met de heer Bakker. Ik ben het ook meer met de heer Bakker eens. Ik denk, eh, ik wil dat ook toelichten, dat de Bondsrepubliek ten goede en ten kwade buitengewoon gevoelig is voor wat Nederland doet, ook al door de geografische positie van Nederland, maar uiteraard ook door de politieke gevolgen die dat heeft. Jozef Strauss heeft in een boek van enkele jaren geleden de situatie onder ogen gezien dat westelijke landen, landen westelijkvan de Bondsrepubliek zouden denucliariseren en hij heeft heel nadrukkelijk gezegd dat dan de keuze voor Duitsland heel duidelijk was zélf het atoomwapen te verschaffen. Dat heeft hij in alle duidelijkheid uitgesproken. En ik vind niet en ben ook niet bereid mij door het gevaar, door de geestverwanten van Jozef Strauss te laten dicteren, maar ik vind en daar heeft de heer Bartels gelijk in, de plicht in de strijd tegen de kernwapens volstrekt politiek te werk te gaan, je rekenschap geven van de effecten in de sfeer

van de machten de machtsuitoefening. Dus ik antwoord op uw opmerking over oude politieke koker of nieuwe politieke kokers, het zal mij een zorg zijn. Mij gaat het erom wat te bereiken bij de vermindering van kernwapens. En ik zeg, omdat ik ook met velen hier van oordeel ben, dat het onderhandelingsproces traditionele stijl ons niet uit de problemen helpt, in elk geval niet heeft voorkomen dat deze alarmerende situaties ontstaan, daarom ben ik bereid en geef daarvoor het kader aan om die eenzijdige stappen te zetten, maar ik toets elke stap die ik zet op z' n gevolgen, op z'n effecten, die het oproept in de Bondsrepubliek ook bij Amerika. Want ik wens te vermijden dat het gevolg zou zijn, niet mirnJer maar meer kernwapens in de Bondsrepubliek. Bartels: Maar de Bondsrepubliek is voor u de verzameling politici, merk ik. Dat is niet de gevoeligheid in de SPD tegen kernwapens Den Uyl: Neen, neen, helemaal niet. Dan zit u volkomen verkeerd, want het gaat niet alleen in de aksie tegen de neutroVU-Auia 20 januari 1981

nenbom, het gaat niet alleen in gesprekken met partijen, maar ik heb bijv. in de laatste verkiezingscampagne in Duitsland mijn houding in een vergadering van 10.000 mensen ook uiteengezet ook over de kernwapens en waarom wii de plaatsing afwijzen. U roept zo'n beetje de sfeer op en dat valt bij m ij verkeerd, van ja, meneer Den Uyl wil wat doen, verminderen van kernwapens, maar op zo'n technologische manier, wat ritselen van die politici onder elkaar. Nee, natuurlijk niet. Er is natuurlijk 'n samenhang tussen bewustheid onder de bevolking in de verschillende kringen van de dreiging van het kernwapen, de opstelling en deonvermijdelijke medewerking van po iitieke organisaties en partijen en de beslissende bijdrage die door de standpunten van regeringen moet worden gegeven. En mijn strategie dus — en daar vroeg u naar — die werkt inderdaad via die verschillende schijven van bewustmaking van de politieke opinie, werken via politieke partijen, in verschillende landen en het bereiken van resultaten via regeringen en onderhandelingen. Faber: Mag ik een vraag voor de duidelijkheid aan de heer Den Uyl stellen. Ik hoor hier twee opties, twee mogelijkheden. Aan de ene kant zegt hij: het gaat uiteindelijk om minder kernwapens in Europa. Daar gaat het om, daar toets ik ook aan. Het gaat niet om minder kernwapens in Nederland, maar om minder kernwapens in Europa. Dat is de ene kant. De andere kant is: Nederland zou ook wel eens een aantal kernwapens de grens kunnen overzettten, ongeacht water verder gebeurt. Mijn vraag is, is er een zekere rangorde. Gaat het eerste altijd boven het tweede, of staan die dingen naast elkaar Den Uyl: Ik heb daar helemaal geen moeite mee. Mijn opvatting is dat men — en zo zegt het PvdA-programma het ook — na overleg toch binnen vier jaar eenzijdig afstoot, ik hoop dat het overleg zal uitwijzen dat het niet eenzijdig hoeft, dat hoop ik vurig. Want ik vind dat ik tien keer zoveel bereik als ik andere landen erin mee kan krijgen (en met name inderdaad om in de Bondsrepubliek tekomen tot een vermindering van kernwapens) dan dat Nederland het alleen doet. Alleen ik ben bereid en zeg: voor een aantal jaren neem ik dat risico, ik ben van oordeel dat ik die stappen ook doorzet als ik geen overeenstemming bereik. Ik wens ook te letten op de effecten die het oproept bij de Warschaupact landen. Inderdaad, men zegt dan die kleine landen... Ik heb voorkeur voor die gelijkgezinde landen politiek, die niet alleen zijn aangewezen op NAVOleden, maar ook op Derde Wereldlanden, neutrale landen, misschien ook Warschau-pact landen, misschien valt hette hopen dat dat zou lukken. En ik zal die resultaten beoordelen. En ik heb de IKV en met name de Pax Christi geprezen, omdat ik in het advies van Pax Christi aan de bisschoppen een redenering aantref die ook zegt, kijk eenzijdige stappen, maar het gaat om Kernwapens vu-Magazine 10 (1981 )3 (maart)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen