VU Magazine 1982 - pagina 470

In oktober (om precieste zijn op negentien oktober) was het vijf jaar geleden dat in ZuidAfrika een groot aantal Black Consciousness-organisaties werd verboden waaronder een schrijversgroep. Dat gebeurde nadat in september van dat jaar 1977 de zwarte leider Steve Biko in gevangenschap was vermoord door de politie. Tegen deze achtergrond werd de stedelijke manifestatie Utrecht tegen Apartheid gehouden, met een groot aantal activiteiten: films, tentoonstellingen, informatiemarkt enz. Bij het gebeuren zijn o.a. kerken, scholen, vrouwenorganisaties, politieke partijen ingeschakeld. Ook de Utrechtse Universiteit doet mee door een reeks Studium Generale colleges over dit thema aan te bieden. Naast onderwerpen als geschiedenis, politiek, grondstoffenproblematiek. Universiteit en Apartheid, kwam daarin ook de literatuur aan bod. Hieronder fragmenten uit de lezing die Mineke Schipper (wetenschappelijk medewerkster algemene literatuurwetenschap aan de Vrije Universiteit) in dat kader hield over Zwarte literatuur in Zuid-Afrika onder de titel ,,Het heden is een gevaarlijke plek".

„Het heden is een gevaarlijke pieic" door Mineke Schipper in de Zuidafrikaanse literatuur wordt vooral duidelijk dat dit land in een fase verkeert die de meeste andere Afrikaanse landen al jaren achter zich hebben: zwarte schrijvers reageren in hun werk op de blanke onderdrukking. De rode draad van het politieke verzet loopt vrijwel vanaf het begin — de eerste door zwarten geschreven teksten dateren uit de jaren vijftig van de vorige eeuw — door de literaire teksten heen. De censuurwetten waren toen nog niet uitgevonden, maar het vinden van een uitgever was ook in de vorige eeuw al een probleem voor zwarte schrijvers, doordat ze afhankelijk wa-

ren van de goedgunstigheid van de zendingsuitgeverijen, die hun eigen normen hanteeerden bij de selectie van manuscripten. In de praktijk bleken kranten en tijdschriften nog de meest effectieve mogelijkheid tot publiceren te bieden. Tientallen jaren waren het vooral bladen waarin geschreven werd en dat zou wel eens een van de oorzaken kunnen zijn van de lange traditie van korte geschreven teksten — zowel essays als poëzie en korte verhalen — die in de Zuidafrikaanse zwarte literatuur overheerst tot op de dag van vandaag. Een andere oorzaak daarvan is stellig

Pas op voor dromen Het heden Is een gevaarlijke plek om te leven. Eens waren er dromen die langs verleden en toekomst reden, eenzelfde pad; we omarmden de droom, dronken zonder tiet heden recht in het gezicht te zien. Eens waren er dromen en de illusie voerde naarhetheden. Eens waren er dromen goudof rood, groen of zwart, maar het heden is hier net als ik en jij. En het Is concreet. En het kent geen vrede... Keorapetse Kgositsile (in: The Present is a Dangerous Place tot Live)

428

ook de politieke situatie, die zoveel spanningen oproept dat schrijvers vrijwel nooit de rust hebben om een werk van lange adem, zoals een roman, te schrijven. Het feit dat de meeste Zuidafrikaanse teksten in bladen verschenen had mede tot gevolg dat er een hechte relatie ontstond tussen journalistiek, politiek en literatuur. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog begon een nieuwe generatie geleidelijk veel openlijker thema's van protest te lanceren. Het waren jaren van hoop: veel leek nog mogelijk vóór 1960, precies zoals in de andere landen van Afrika die zich begonnen voor te bereiden op de onafhankelijkheid. Toen kwam de slachtpartij van Sharpeville, die leidde tot de verharding van het machtssysteem, waarmee 1960 een nieuwe periode inluidde die grote gevolgen had, ook voor de literatuur. Steeds meer werken werden verboden, steeds meer schrijvers gingen in ballingschap. Aan het eind van de jaren zestig was de helft van alle Engelstalige Zuidafrikaanse schrijvers (van welke kleur ook) het land al uit. Dat was een ingrijpend gebeuren, zowel voor de schrijvers, die als balling een moeizaam bestaan moesten zien op te bouwen in het buitenland, als voor de cultuur en de literatuur van het land zelf. Zuidaf ri-

vu-Magazine 11(1982) 12 december 1982

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen