VU Magazine 1983 - pagina 85

Uit de Hortus

Storax door Daan Smit storax .,De Here zeide tot Mazes: Neem u welriekende stoffen: druipende hars, onyx en galbanum, welriekende stoffen en relnen wierook, In gelijke delen." (Exodus 30:34) De druipende hars uit de hierboven geciteerde tekst, zou afkomstig kunnen zijn van de storaxboom (Styrax officinalis), een houtachtig gewas behorend tot de familie van de storaxboomachtigen (Styracaceae) die als enige van het genus zijn verspreidingsgebied vindt in landen rond de Middellandse Zee. Het geslacht Styrax dat zo'n 130 verschillende soorten omvat die van nature groeien in het Europees-Aziatisch gebied, voorkomen binnen het gebied van de Maleische Archipel en waarvan sommige zelfs tot Centraal-Amerika en de VS zijn doorgedrongen, omvat trouwens meer soorten die welriekende harsen leveren. Zo produceertde in Azië inheemse Styrax benzoin na beschadiging van de bast, het vroeger vooral bekende benzoëhars. Storax en benzoëhars zijn zeer met elkaar verwant en werden dan ook wel voor-en doorelkaar verkocht. Tijdens het winnen van de afgetapte sappen stollen die kort daarop tot een glasachtige bruin-grijze hars, die door de aanwezigheid van benzoëzuuren kaneelzuur vaak een aangename geur verspreidt. Het winnen van het sap van Styrax datgeelachtig van kleur is, en pas na een maand of 6 het vaste hars levert, kan pas een jaar of 7 na het planten gebeuren. Het tappen gebeurt door V-vormige inkepingen te snijden in de bast, hetgeen iedere 3 maanden herhaald kan worden. De struik of boom zal aan een dergelijk intensieve aftapping uiteindelijk na 10 a 12 jaar zo uitgeput raken dat hij geheel afsterft.

VU-Magazine 12(1983) 2 februari 1983

Al ver voor onze jaartelling werden deze harsen met andere specerijen van Azië naar het Midden-Oosten getransporteerd en verhandeld. Gemengd met andere reukstoffen vormden zij een belangrijk bestanddeel van de vele soorten wierook. Ook bij de bereiding van geneesmiddelen werden ze toegepast, in het bijzonder in hoestdranken en crèmes tegen reumatiek. Daarnaast vonden zij eveneens veelvuldig toepassing in de parfumindustrie. Cultuur Styrax officinalis uit het Middellandse Zeegebied, die het tot een graad of 5 onder nul op een warme zonnige plaats geplant goed uithoudt, behoort tot de zeldzamere heesters. Meer bekendheid geniet de goed winterharde Styrax japonica, afkomstig uit China, Japan en Korea. Dit soort kan uitgroeien tot een flinke struik of kleine boom in hoogte variërend van 4-7 meter. De vele vrij grote hangende sneeuwwitte bloemen, die telkens in aantallen van 4 tot 6 bij elkaar

zitten en van mei tot juni in grote hoeveelheden de takken sieren, komen het meest tot hun recht indien de struik zo is geplant, dat men goed onderde takken kan kijken. Nog beter zullen ze te bewonderen zijn indien er een exemplaar dat op stam gekweekt is wordt aangeschaft. Vanwege de fraaie bloemen worden Styrax-soorten in Amerika wel ,,SnowbeH" (sneeuwbel) genoemd; een typerende naam die in dit verband zeer toepasselijk is. Nadat bestuiving heeft plaatsgevonden, verschijnen de erwtgrote steenvruchten die sierlijk aan lange steeltjes in de wind bengelen. De zaden, die giftig zijn, worden door vissers uit streken waar deze veelvuldig voorkomt in fijngemalen vorm wel gebruikt om, uitgestrooid in het water, de vissen te verdoven, waardoor ze gemakkelijk gevangen kunnen worden.

Naast de hier reeds genoemde soorten zijn er nog wei andere die — zij het minder vaak—als tuinheester worden gekweekt. Styrax dasyacantha, afkomstig uit China bloeit wat later en is het best te kweken tegen een warme zuidmuur, terwijl Styrax obassia, uit Japan, evenals Styrax americana uit het Zuid-Oosten van de Verenigde Staten, goed bestand zijn tegen lage winterse temperaturen. Alle hiergenoemde soorten voelen zich, zoals reeds eerder opgemerkt, het best thuis op een warme zonnige plaats. Zij prefereren een vochthoudendedoch kalkvrije grondsoort, boven b.v, een droge zandgrond. Bij het planten dient men er rekening mee te houden dat de bij aankoop vrij kleine heesters, uiteindelijk zullen uitgroeien totforse exemplaren, die vooral in kleinere tuinen op den duurte veel plaats in zouden nemen. De druipende hars uit Exodus 30:34 zou eveneens afkomstig kunnen zijn van een soort amberboom, die in Klein-Azië voorkomt namelijk Liquidambar oriëntale. Daarnaast speelt ook de mirre, o.a. afkomstig van Commiphora gileadensis biereen niet onbelangrijke rol als harsleverancier. Daarover de volgende keer.

Tekening afkomstig van: Dr. N. Hepper, Kew hierbarium, Engeland

79

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen