VU Magazine 1985 - pagina 447

De Woensdrechtse kruisraketten

Kan het kabinet-Lubbezs het zonder twee derde meerderheid? Althans één WD-er moet op de avond van de eerste oktober minder tevreden zijn geweest met de brief die het kabinet-Lubbers aan de Tweede Kamer stuurde over de hoofdlijnen van de overeenkomst, die Nederland met de VS wil sluiten over 48 bij Woensdrecht te plaatsen kruisraketten. Kapitein ter zee G. J. van de Griend, bestuurslid van de Vereniging van Juristen voor de Vrede kon althans van het ontwerp dat hij had gemaakt voor een dergelijk verdrag niet zoveel terugvinden in de regeringsplannen. Zijn "concept proeve" van een dergelijke overeenkomst, gepubliceerd in het Nederlands Juristen Blad van februari van dit jaar, laat zich nu al lezen als een curiositeit uit een souverein(er) verleden van Nederland. Wat te denken b.v. van de bepaling dat de beide landen de overeenkomst kunnen opschorten met inachtneming van een termijn van 24 uur? En dat Nederland daarna zou kunnen vorderen dat de 48 oorlogsladingen binnen 24 uur van Nederlands grondgebied kunnen worden teruggetrokken? Als het kabinet-Lubbers zijn zin krijgt, behoort Nederland onwrikbaar voor vijf jaar vast te zitten aan de overeenkomst en daarna geldt een opzegtermijn van een jaar.

Ben van Kaam Van de Griend bedacht zijn 24-uursbepalingen omdat in de nucleaire sfeer een incident of crisis in een flitsend snel tempo kan verlopen (om die reden is er sinds 1963 ook een "hot-line" tussen Moskou en Washington) en om ruimte te scheppen voor slagvaardig en snel kunnen onderhandelen. Men kan zich afvragen of 24 uur niet te lang is, maar in ieder geval rijst uit de voorstellen van de zee-officier een realistischer beeld op dan uit de regeringsbrief van 1 oktober. In het daarin geschetste scenario zitten in alle rust diverse overlegcolleges te beraadslagen over de vraag of het verantwoord is Doomsday te laten aanvangen. Er zijn fasen van alarmering, van een formeel intreden van de oorlogstoestand, van een binnenkomend verzoek van een lidstaat of een Major NATO Commander om kernwapens in te zetten, van een over dit verzoek beraadslagende Defence Planning Committee, die de diverse nationale standpunten notuleert. De secretaris-generhal van de NAVO bericht dan aan de VS wat het resultaat is geweest van deze consultatie. Aan het eind van de NAVO-procedure treffen we ten slotte een in het Witte Huis ijsberende Amerikaanse president, die zich afvraagt hoeveel gewicht hij moet toekennen aan het Nederlandse standpunt om niet in strijd te raken met de indertijd met dit land gesloten overeenkomst waarin ge-

VU-MAGAZINE — NOVEMBER '85

sproken wordt van "speciaal gewicht". Is hij uit deze puzzel, dan beslist hij "of één of meer kernwapens al dan niet voor inzet zal (zullen) worden prijsgegeven". Ondertussen worden de Russen geacht af te wachten wat het resultaat zal zijn van al dat overleg. Satire Wie dit scenario zou uitwerken voor een roman of film zou slechts serieus genomen worden wanneer het duidelijk bedoeld was als een satire. De koddige schets is evenwel in alle ernst aangeboden aan het Neder-

landse parlement. Wel wordt in een bijzinnetje een voorbehoud gemaakt bij dit consultatie-scenario: "zo tijd en omstandigfieden dit ook maar enigszins toelaten ". Is dat niet het geval dan houdt natuurlijk alles op. Dan krijgt een verraste Nederlandse regering op z'n gunstigst een zenuwachtige burgemeester van Woensdrecht aan de telefoon met de vraag of ze in Den Haag wel weten dat de Amerikanen bezig zijn die dingen af te schieten. (We gaan er hierbij vanuit dat de Russen de Amerikanen niet een slag voor zijn geweest, omdat ze geen risico's wilden lopen, maar zich gehouden hebben aan hun eenzijdige belofte niet als eerste kernwapens te zullen gebruiken.) Struikelblokken Gelooft ook maar iemand serieus dat er in de praktijk iets terecht zal kunnen komen van het consultatiescenario in de regeringsbrief over de rakettenovereenkomst? Het is nauwelijks voorstelbaar. De brief is echter duidelijk ook niet bedoeld om een realistische schildering te geven van hoe het zou kunnen gaan, maar slechts om enkele juridische struikelblokken uit de weg te ruimen, die het kabinet aantrof op de weg naar plaatsing van de 48 raketten. Laat, maar toch, hebben zich de laatste jaren juristen gemengd in het kruisrakettendebat. Was plaatsing niet strijdig met het Non-Proliferatie-Verdrag? Met het Handvest van de Verenigde Naties? Met het Rode Kruis-protocol? Met het Genocide-ver-

363

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen