VU Magazine 1985 - pagina 182

dringen, vergen veel investeringen en dus een grootschalige aanpak, met als gevolg een bevoordeling van de landheren ten koste van de keuterboeren, een groeiende afhankelijkheid ten opzichte van het rijke westen, een eerder toe- dan afnemende kloof tussen arm en rijk op de wereld en een verstoord natuurlijk evenwicht op de koop toe. (Men kan het allemaal nalezen in VU-magazine's omslagartikel van juli/augustus 1984).

4iiS

s f

Reageerbuisbloemen en -planten Het belang van plantengenetisch onderzoek is daarmee echter geenszins ontkend. Allereerst is daar de toename van fundamentele kennis van de overdracht van erfelijke eigenschappen, die mede dank zij de nieuwe technieken welhaast explosief genoemd mag worden. Daarnaast heeft dit onderzoek ook in de praktijk onmiskenbaar vruchten afgeworpen. Zo heeft sinds de ontdekking van cel- en weefselkweektechnieken de bloementeelt in ons land een nog hogere vlucht kunnen nemen. Een groeiend aantal van de produkten uit die bedrijfstak bestaat uit 'reageerbuisbloemen en -planten', zoals het geval is met de gerbera's en orchideeën die men op de markt brengt. De energie-en kostenbesparing, produktverbetering en toegenomen kweeksnelheid die dat met zich meebracht, heeft de economische positie van de telers verhoogd en de prijs van de produkten voor de consument verlaagd. Een ander aspect van plantengenetisch onderzoek dat in de toekomst interessante perspectieven kan gaan bieden is hetgeen men aan de VU verricht op het gebied van 'bloemkleurpigmenten'. Planten maken een heel scala van voorde mens bruikbare produkten dat veel meer omvat dan alleen de vrucht of de bloem, interessant vooral voor de farmaceutische industrie, die voor een aanzienlijk deel haar grondstoffen uit plantaardig materiaal betrekt. Vaak zijn dat 'bijprodukten' ('secundaire metabolieten')\/ar\ de plant. Wanneer men de wijze waarop de plant die stoffen aanmaakt, en de hoeveelheid ervan, middels genetische manipulatie in de hand kan houden en naar believen veranderen, dan leidt dat tot ongekende mogelijkheden. Het fundamentele onderzoek naar de manipuleerbaarheid van bloemkleurpigment dient om die mogelijkheden te onderzoeken; ook dat pigment is namelijk zo'n secundaire metaboliet van de plant. Het is trouwens de farmaceutische industrie die als eerste het belang van dit en ander genetisch onderzoek naar waarde heeft geschat. Daar vinden dan ook inmiddels de meeste praktische en — het moet gezegd — profijtelijke toepassingen van het 'sleutelen aan de erfelijkheid' plaats, inmiddels heeft men daar een reeks van micro-organismen geconstrueerd die in staat zijn menselijke stoffen, zoals hormonen, te produceren. De verwachting dat deze industrie binnen afzienbare tijd op soortgelijke wijze geproduceerde antibiotica, enzymen, anti-lichamen, hormonen en vaccins op de markt zal brengen, benadrukt het commerciële belang en rechtvaardigt het te spreken van een aanstaande medische revolutie. Het feit dat dit weer andere problematische consequenties, als gevolg van een verlaagd ziekte- en sterftecijfer, kan opleveren op sociaal, politiek en economisch terrein, ligt voorlopig nog buiten het gezichtsveld.

144

ê ' ^ Microscopisch beeld van de genetische manipulatie van een plantecet

Zeker is dat toepassing van genetische kennis, inzicht en manipulatietechnieken op den duur kan gaan bijdragen aan de oplossing van vraagstukken die nu nog als onoverkomelijk maatschappelijk ongerief worden beschouwd. Zo mogen als resultaten bij voorbeeld een toevloed van milieuvriendelijke produktietechnieken op allerlei gebieden worden verwacht. En niet in de laatste plaats biedt de moderne genetische kennis de mogelijkheid om erfelijke ziekten bij de mens op te sporen en te zijner tijd wellicht ook te genezen en te voorkomen. Het inspelen op bestaande, praktische behoeften heeft althans de afdeling plantengenetica van de biologische subfaculteit aan de VU geen windeieren gelegd. Andersoortige wetenschappers binnen de universitaire gemeenschap zullen wellicht niet zonderjaloezie hebben toegezien hoe, in een periode dat elders het afvloeien, vervroegd uittreden en overplaatsen aan de orde van de dag was, het aantal formatieplaatsen bij (planten)genetica zich gedurig uitbreidde. Men telt er thans zo'n 26 analisten en onderzoekers, waarvan er 17 van buiten de universiteit worden gefinancierd. De stelselmatige personeelsuitbreiding, die ook voor 1985 nog belangrijk zal toenemen, heeft zelfs geleid tot problemen omdat, als gevolg van deze toename, een tekort is ontstaan aan ruimte, materialen en andere middelen die wèl voor rekening van de universiteit komen. Aangezien de universiteit binnenkort ook een bijdrage zal moeten gaan leveren in het kader van het 'Biotechnologie Programma', hebben de plantengenetici goede hoop dat deze problemen spoedig tot het verleden zullen behoren. De eveneens sterk toegenomen belangstelling van studentenzijde voor het vak onderstreept het succes van de afdeling. Men is het erover eens: hier liggen kansen voor het grijpen. Dit is een vak met toekomst. De aanbiedingen vanuit het bedrijfsleven voor bij voorbeeld afgestudeerden, liegen er dan ook niet om. Wie weet bieden (planten)genetici ons allen een kans op een betere toekomst. Hijn toekomst ziet er vooralsnog rooskleurig uit! D. vu-Magazine 14 (1985) 4 april 1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen