VU Magazine 1988 - pagina 438

ping aan gezag, liefde (..). Het gezin voorziet ook in voorbeeldfiguren voor de vervulling van de mannelijke en vrouwelijke levenstaak." In het huwelijk vullen man en vrouw elkaar aan, zij zijn eikaars steun, hulp en toeverlaat. Daarnaast kanaliseert het de seksuele behoeften en biedt het een bescherming voor de vrouw zodat zij niet verlaagd wordt tot "een machteloos middel ter bevrediging van de lusten van mannen". Man en vrouw hebben allebei hun eigen taak in het gezin. De man draagt verantwoordelijkheid en vertegenwoordigt het gezag; de vrouw brengt de gevoelsmatige kant naar voren. Vrouwen zijn daardoor bij uitstek geschikt om kinderen op te voeden en voor het huishouden zorg te dragen. Ze zijn van nature geduldiger en beter geschikt vervelende karweitjes op te knappen. Want, zo citeert Sturm de pedagoog Jan Waterink, die in 1932 schreef: "God is zóó wijs, dat Hij aan de vrouw gaf dat mysterieuze, waardoor het haar mogelijk is, zich te verlustigen ook in

doet zoo weinig moeite, haar hooger geestesleven te leeren verstaan... Maar haar lichamelijk schoon, dat gaat hem zelden onopgemerkt voorbij."

U

voorzichtig waren en de pastoor vroeg: 'hoe staat het met de huwelij ksplichten?' En toen zei ik: 'ja, we zijn de laatste tijd wat voorzichtig, want mijn man is zonder werk en...' 'Nou', zei hij, 'dan spijt het me wel, maar dan kan ik u niet de absolutie geven. Ga dan eerst maar terug en ga eerst dan maar je plicht doen.'" In de jaren na de oorlog, de jaren van de wederopbouw, waarin een algemene consensus zou heersen, blijkt het gezin op een voetstuk te staan, en wordt het door vrijwel niemand ter discussie gesteld. Slechts in een kleine kring, die van de NVSH, wordt het gebruik van voorbehoedmiddelen toegestaan. Dankzij de komst van de pil en het feit dat steeds meer vrouwen buitenshuis gaan werken, houdt de strenge ideologie omtrent huwelijk en seksualiteit uiteindelijk geen stand. Daarbij vallen nauwelijks verschillen te constateren tussen gereformeerden en andere bevolkingsgroepen, hoogstens in de tijd die het kost voordat bepaalde opvattingen volledig zijn geaccepteerd. Wel blijken er verschillen te kunnen bestaan in de gevolgen van een dergelijke opvoeding, bijvoorbeeld de wijze waarop men met schuldgevoelens en depressies omgaat.

it beide proefschriften komt een beeld naar voren van gereformeerden die een uitzonderlijke groep vormden binnen de Nederlandse maatschappelijke verhoudingen in de jaren tussen de beide oorlogen en vlak daarna. Men kan zich echter afvragen of het isolement waarin de gereformeerden zich aan het eind van de negentiende eeuw begaven, niet het zicht heeft ontnomen op de wijze waarop andere bevolkingsgroepen werden grootgebracht. Inmiddels zijn talloze studies verschenen waaruit valt op te maken dat de onderdrukking en de regulering van het seksuele overal voorkwam, al zijn er natuurlijk graduele verschillen. Uit een onderzoek naar arbeidersgezinnen blijkt dat gedwongen huwelijken wel meer voorkwamen dan in protestants-christelijke kring, maar even hard werden veroordeeld, zij het ook om andere motieven (vrouwen konden dan niet meer buitenshuis werken, en zo verminderde het gezinsinkomen). Wellicht komt de situatie in katho- Waar er sprake is van verschillen lieke kring nog het meest overeen tussen gereformeerden en anderen, met de gereformeerden. Ook daar zullen deze dan ook gezocht moeten bestond een absoluut verbod op worden in de ideeënwereld en de datgene, wat voor het denken weinigseksueel verkeer voor het huwelijk, motieven waarmee standpunten die een plicht daartoe in het huwelijk en ook elders gemeengoed waren, werbekoorlijks hebben kan." De vrouw op een ereplaats, een absoluut geen beperking van het den gerechtvaardigd. Dat de gerevoetstuk waar ze niet vanaf mocht kindertal. Veel oudere katholieke formeerde voormannen uit de bijbei komen. De gereformeerde vrouwen vrouwen vertellen op geen enkele meenden te kunnen afleiden wat wel leken hiertegen nauwelijks in op- wijze te zijn voorgelicht. In een bun- en niet was toegestaan in bijvoorstand te komen. Een uitzondering del interviews met katholieke vrou- beeld het seksuele, doet immers niets was Anthonia Margaretha, pseudo- wen. Moederschap als balsem, vertelt af aan het feit dat ook elders, maar niem van de predikantsvrouw A.M. een vrouw: "Maar ik kan u vertel- dan met andere argumenten, hetzelfLindeboom-de Jong, die in 1921 een len; hoe ik aan een baby kwam, dat de werd bepleit. D toch tamelijk ontluisterend beeld wist ik niet. Dat heeft de pastoor over de man schetste: "In het alge- mij verteld in de biechtstoel van de meen kan gezegd worden dat de voorbereiding van het huwelijk. Ik waardering der vrouw voor den was lamgeslagen, weet u... daar man hooger en edeler is van aard praatten je ouders vroeger niet dan omgekeerd. De vrouw wordt over." Een zwangerschap voor het W. Top, Fijn en frisch. Seksuele voorlichting geboeid door den man, zoo deze huwelijk ontstond dan ook vaak onder gereformeerden 1900-1965, VU-uitgeverij, 1988. haar bhk verruimen en haar gedach- omdat de partners van niets wisten. J.C. Sturm, Een goede gereformeerde opvoeten gang verdiepen kan. Maar zij ding, Kok Kampen, 1988. Schilder, Hulpeloos maar schuldig, het stuit bij hem veelal op een onvera het huwelijk werd er ster- Aleid verband tussen een gereformeerde paradox en schillig en ongevoelig zijn voor al ke druk op de echtgenoten depressie, Kok Kampen, 1987. wat er leeft in haar hart, voor al wat uitgeoefend om toch maar Mirre Bots en Maria Noordman, Moederer omgaat in haar ziel. Zelden toont zoveel mogelijk kinderen te krijgen. schap als balsem, ervaringen van katholieke hij in het gesprek, door te dringen Een andere kathoheke vrouw vertelt vrouwen met huwelijk, sexualiteit en moederschap in de eerste helft van deze eeuw, Uittot de kern van haar wezen. Hij over haar biecht: "Ik zei dat we geverij SUA, 1981.

'Maar ik kan u vertellen; hoe ik aan een baby kwam, dat wist ik niet.'

N

28

VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen