VU Magazine 1988 - pagina 65

len naar de klieren om het lichaam aldus in gereedheid te brengen de stressprikkel op te vangen. "Het is eigenlijk heel vreemd", zegt dr. Tilders, "dat de hormonale veranderingen, die een adaptieve betekenis hebben waardoor men beter in een situatie kan functioneren, tegelijkertijd veroorzaken dat men op de lange duur slecht gaat functioneren. Dat hebben we heel lang, heel slecht begrepen. De hormonen zorgen voor een aantal veranderingen in het lichaam, zodat men het acute probleem beter de baas kan. Maar dat gebeurt niet gratis. Je kunt het vergelijken met een overstroming. Men legt wel zandzakken voor de deur, zodat het water er niet meer in kan, maar tegelijkertijd wordt het wel erg lastig het huis nog te verlaten. De mens struikelt dus over zijn eigen aanpassingsmechanismen." Tilders bestrijdt dat stress slecht zou zijn voor het lichaam. Het is tenslotte in staat stress gedurende een bepaalde tijd op te vangen. "Maar dat moet niet te lang duren, want dan moet je teveel reserves aanspreken, en dat gaat weer ten koste van andere zaken. Maatschappelijk gezien zit daar het grote probleem. De vraag is dan ook of men dat kan zien aankomen en hoeveel rek er nog in het systeem zit. Wat het onderzoek daarnaar zo moeilijk maakt, is dat de individuele ervaring van mensen zo'n belangrijke rol speelt. De stressprikkel is zo moeilijk te standaardiseren."

VU-MAGAZINE—FEBRUARI 1988

^

V

ooral onzekere, angstige mensen die hun eigen leven niet onder controle hebben, blijken het meest vatbaar voor stressprikkels. Tilders gebruikt daarvoor het begrip 'emotionele stress', die mensen danig uit hun evenwicht kan brengen. Deze persoonlijke gesteldheid blijkt voor de mate van stress veel belangrijker dat de stressprikkel zelf. Dr. Tilders geeft een voorbeeld van een proef met ratten, verricht door een Amerikaans onderzoeker. De ratten werden in een kooi gestopt waarvan de vloer bestond uit metalen spijltjes waarop stroomstootjes konden worden gezet. Bepaalde soorten ratten kregen daarvan binnen een paar uur een maagzweer. Daarna zette hij twee ratten naast elkaar en gaf die evenveel stroomstootjes, maar de ene rat werd vooraf gewaarschuwd door middel van een lampje. De rat die gewaarschuwd werd, kreeg veel minder last van een maagzweer dan de rat die niet werd gewaarschuwd. Het eerste beest leert dat de situatie in principe veilig is, tot het lampje aangaat; dan is het onveilig. De tweede rat echter zit voortdurend in spanning, hij heeft geen grip op de situatie. "Gevaarlijk wordt het", aldus Tilders, "wanneer iemand de greep op de situatie verliest. Iemand die slecht kan opschieten met zijn baas, een paar conflicten achter de rug heeft, zal, wanneer hij die baas weer ziet, stressreacties vertonen. De bloeddruk gaat omhoog, en hij krijgt al hartkloppingen als hij thuis alleen maar aan die baas 19

Echtscheiding staat hoog op de stress-top tien, evenals de dood van een partner, een huwelijl(, het afsluiten van een hypotheek en de onvermijdelijke file. Foto's ANP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen