VU Magazine 1989 - pagina 232

ties alleen maar. Het nieuwe parlementaire stelsel (van 1983), waarbij zwarten werden uitgesloten, werd niet het begin van hervormingen, maar van golven van verzet en protest die uitmondden in het uitroepen van de noodtoestand die, naar het zich laat aanzien, een permanent karakter krijgt.

R

est nog de totalitaire optie en de revolutionaire optie. Men kan zich afvragen - al doet de commissie dat niet - of die eerste optie op dit moment al stilzwijgend en langzamerhand wordt ingevoerd. Zuid-Afrika is nog geen dictatuur a la Chili, maar is het ondenkbeeldig dat het leger ingrijpt als de huidige constitutionele crisis voortduurt? President Botha zit op de schopstoel, de macht van partijleider De Klerk is nog beperkt en verkiezingswinst voor de rechtse blanke oppositie, de Conservatieve Partij behoort zeer wel tot de mogelijkheden. Een totale burgeroorlog (de revolutionaire optie) die het rapport als mogelijkheid noemt, is mijns inziens niet op korte of middellange termijn te verwachten. Daarvoor is de economische draagkracht van de zwarte bevolking te gering, het mihtaire apparaat te sterk en de internationale steun voor Pretoria te omvangrijk. Het hoofdstuk over scenario's mist een belangrijke observatie, namelijk dat het in Zuid-Afrika bij de machthebbers ontbreekt aan visie hoe het verder moet met het land. Sterker

Een tijd lang had Zuid-Afrika weinig prioriteit in het CDA; dit rapport zou die tendens kunnen doorbreken. nog, dat op diverse plaatsen een machtsvacuüm heerst, juist daar waar visie en leiderschap - daargelaten of dat een juiste visie en goed leiderschap is - onontbeerlijk is. De Nationale Partij zit met president Botha in de maag.Verkiezingen voor blanken, zijn (nog) niet uitgeschreven. Een politieke koers is niet uitgestippeld. De enige politieke leider die initiatieven ontplooit is minister 10

Pik Botha van buitenlandse zaken, die met een aktief beleid nieuwe openingen voor Zuid-Afrika op het Afrikaanse continent heeft geschapen. Ook de NG Kerk is aan verwarring ten prooi gevallen. In internationaal oecumenisch verband is de kerk geïsoleerd en in eigen land is de druk van de Afrikaanse Protestantse kerk aan de rechterzijde voelbaar. Het nieuwe document Kerk en Samelewing heeft alleen maar polarisatie en verwarring opgeleverd. De politieke invloed die de kerk in het verleden op de Nationale Partij had is geheel verdwenen: de politiek heeft de kerk niet meer nodig ter rechtvaardiging van politeke standpunten en er is bovendien niet langer sprake van een sterke, dominante kerk waarop de Nationale Partij kan bouwen.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat het sanctiepakket, waartoe twee jaar geleden in Den Haag door de EG-top werd besloten, niet veel zoden aan de dijk zet. Alleen hulpverlening in het kader van het 'tweede spoor' geniet brede Europese steun. Maar de hulp-ontvangende organisaties blijven stelselmatig roepen dat de steun in het kader van het 'tweede spoor' niet ten koste mag gaan van het beleid van het eerste spoor (sancties).

A

l met al heeft het wetenschappelijk instituut van het CDA een degelijk rapport uitgebracht, waarvan de analyse en de feiten in grote lijnen correct zijn, al zij terzijde opgemerkt dat de schrijfstijl niet in aanmerking komt voor een schoonheidsprijs. Wat betreft de aanbevelingen zal in ngetwijfeld zullen de sanc- politiek opzicht nog heel wat geties - te nemen in Europees stoeid worden. Het is te betreuren verband - die in het rapport dat er weinig gestudeerd is op de rol worden aanbevolen de meeste aan- van onderwijs en wetenschap, zowel dacht trekken. Men stelt voor over in Zuid-Afrika als in Nederland, ten te gaan tot het stopzetten van de aanzien van Zuid-Afrika. Zin of onluchtverbindingen tussen Zuid-Afri- zin van een wetenschappelijke en ka en de landen van de Europese ge- culturele boycot blijven ondermeenschap, een verbod op de invoer belicht. van steenkool uit Zuid-Afrika, een Spraakmakende figuren uit het kaverbod op kredietverlening aan dat der van het CDA discussieerden een land en een stop op exportkredietga- hele dag over deze studie. Een tijd ranties en tot maatregelen die een lang had Zuid-Afrika weinig priorinegatieve invloed hebben op de teit in het CDA; dit rapport zou die goudprijs (zonder dat zij de stabili- tendens kunnen doorbreken. teit van de wisselkoers aantasten). Het rapport geeft heel wat facts zoOnbeantwoord blijft de vraag wat er dat de 'fact finding mission', die moet gebeuren als één en ander in voor Nederlandse parlementariërs in Europees verband niet lukt. Minis- het verschiet ligt,'zich kan concenter Van den Broek van Buitenlandse treren op de Zuidafrikaanse couleur Zaken heeft zijn neus al eens gesto- locale. Kamerleden van andere politen toen hij het in EG-verband had tieke partijen kunnen hun huiswerk over een kolen-embargo. Van pre- voor die reis bij het wetenschappemier Thatcher en kanselier Kohl is lijk instituut van het CDA afhalen. bekend dat zij geen sancties tegen Een vraag die hier niet beantwoord Zuid-Afrika willen. Thatcher zou kan worden is, wat dit studiemateechter een kolen-embargo in een ge- riaal aan concreet politiek beleid meenschapelijk Europees besluit gaat opleveren. Papier is geduldig en niet blokkeren en op dat punt zou met lectuur over de bestrijding van dus enige politieke ruimte te vinden apartheid kan de weg van hier naar zijn. Dat het CDA zich over de Kaapstad geplaveid worden. De noodzaak van sancties, naar het ernst van de gegevens die in dit rapoordeel van de commissie, zou moe- port verzameld zijn, vragen echter ten toeleggen op het overtuigen van om meer dan alleen een nieuwe porzijn partners in de Europese Volks- tie asfalt. D partij en met name de Westduitse CDU en CSU, is in dit verband opmerkelijk. De Westduitsers zijn namelijk de felste tegenstanders van Marnix van der Sijs is bestuurslid van de een dergelijk embargo. Werkgroep Kairos (Christenen tegen apart-

O

heid).

VU-MAGAZINE—JUNI 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen