VU Magazine 1993 - pagina 95

Mark Traa

In Nederland waken twee dozijn vliegerartsen over de gezondheid van onze straaljager- en helicopterpiloten. Een simpele verkoudheid is dikw^ijls voldoende voor een onverbiddelijk vliegverbod. "Voor een piloot is een vliegerarts gewoon een heel vervelende vent."

^.^^^-T.pl^fji^^'

?et is 21 december 1992. Luitenant-kolonel Roel Dekens (37) zegt zijn interviewafspraak a£ Er zijn dringender zaken. Eerder op die dag voltrok zich de vhegramp in het Portugese Faro. Dekens, het hoofd van de geneeskundige dienst op de luchtmachtbasis Deelen, moet gereed staan om assistentie te verlenen bij de repatriëring van gewonde slachtoffers. Enkele weken later kan Dekens melden dat er geen beroep op hem of zijn collega's is gedaan. Een week lang stonden de koffers gepakt in de gang. De brandwondendeskundiv u MAGAZINE M A A R T 1993

gen, traumatologen en identificatieteams konden het echter af zonder de vliegerartsen van de Koninklijke Luchtmacht. In een compleet vliegend hospitaal werden tientallen slachtoffers veilig naar Nederland vervoerd voor een verdere behandeling. Roel Dekens had de gelegenheid graag benut om zijn kennis en ervaring op het gebied van gewondentransport te vergroten. Het ziet er immers naar uit dat vliegerartsen in de toekomst vaker ver van huis zullen opereren. Dekens: "Naarmate de luchtmacht meer betrokken raakt bij out of area acties in landen als Cam-

bodja, en straks wellicht in Joegoslavië, wordt een groter beroep gedaan op de vliegmedische zorg. Binnenkort worden grotere transporttoestellen aangeschaft die ook voor gewondenvervoer kunnen dienen. Overal waar piloten worden ingezet, moeten vliegerartsen aanwezig zijn."

Verkoudheid Het is duidelijk dat het emde van de Koude Oorlog grote gevolgen heeft voor het werk van de Nederlandse vliegerartsen. Tot dusver deden ze hun gespecialiseerde werk doorgaans in de beslotenheid van hun eigen

eenheid, binnen de geneeskundige dienst die elke militaire basis heeft. N u hun patiëntenkring steeds vaker buiten de grenzen opereert, zit er voor de vliegerartsen niets anders op dan mee te reizen en waar nodig medische hulp te verlenen. Elders weten vHegerartsen overigens niet beter of ze worden van de ene naar de andere brandhaard in de w e reld gezonden. In de Verenigde Staten zijn bij de drie krijgsmachtonderdelen ruim elfhonderd flight surgeons werkzaam. Het Amerikaanse leger begon in 1917 met luchtvaartgeneeskundig onderzoek. Kandidaat-piloten werden op een piano-

kruk gezet en langdurig rondgedraaid; gaven ze over, dan vielen ze buiten de boot. Bij een andere test hield de kandidaat een naald bij de uiteinden geklemd tussen duim en wijsvinger, terwijl achter hem een pistool werd afgevuurd. Prikte hij zich, dan was dat een slecht teken. Pas aan het eind van de jaren vijftig werd luchtvaartgeneeskunde als apart specialisme erkend door medische autoriteiten. In het vakgebied is sindsdien - gelukkig - grote vooruitgang geboekt. Nederlandse militaire vliegerartsen hebben na hun medicijnenstudie een twee maanden durende theorie-op-

leiding in de VS gevolgd. Terug m ons land worden ze in een licht toestel vertrouwd gemaakt met het fenomeen vliegen. Vervolgens is het hun eigen keus of ze hun vliegbekwaamheid op peil willen houden. Na een inwerkperiode vv^orden ze als gediplomeerd vliegerarts gestationeerd op een luchtmachtbasis. De specifieke verschijnselen waaraan piloten worden blootgesteld, zijn door de jaren heen niet veranderd. Zo krijgen alle luchtreizigers te maken met drukverschillen en zuurstofvermindering. Een ijzeren natuurkundige wet luidt dat als de druk van een gas afneemt, het volume ervan v u MAGAZINE M A A R T 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen