VU Magazine 1996 - pagina 25

fysiologisch als psychologisch, geheel en al worden vastgelegd in de baarmoeder. Na de geboorte valt er niks meer te schuiven. Alles is dan al geprogrammeerd. In het Engels heeft men het over womb progiamming.

Bal<:ker het stofje op de dag van de geboorte in de hersenen brengt, ontwikkelen zich biseksuele ratten. Ze vertonen zowel mannelijk (beklimmen van vrouwtje, penis in vagina brengen en ejaculeren) als vrouwelijk (hoofd vibreren en hoUe-rugpositie aannemen om zich te laten bestijgen) seksueel gedrag. Voegt Balcker de stof toe wanneer de ratjes vijf dagen oud zijn, dan ziet ze een ander effect. Deze dieren ejaculeren valeer, terwijl de hoUe-rugpositie minder duidelijk en minder vaalc wordt aangenomen. Krijgen de ratjes ATD wanneer ze tien dagen oud zijn, dan is er geen effect meer. Tegen die tijd blijken ze al volledig vermannelijkt en volledig ontvrouwelijkt.

BISEKSUEEL

Julie Bakker moet erom lachen. De Rotterdamse onderzoekster is ervan overtuigd dat het bij ratten anders gaat. Haar experimenten van de laatste vier jaar bewijzen het. Ze behandelde pasgeboren ratten met ATD. Dit stofje blokkeert de werking van aioraatase, een enzym dat testosteron omzet in oestiadiol, een speciaal type oestrogeen. Zonder dat enzym wordt er dus onvoldoende oestradiol gevormd en dus geen typisch mannetje. Een rat wordt biseksueel. Of, zoals Bal<:ker het liever verwoordt, de 'partnerpreferentie' van deze dieren gaat zowel in de richting van mannetjes als vrouwtjes. "Sommige mensen reserveren de term biseksueel liever voor de mens. Vandaar dat ik wat voorzichtig ben in mijn terminologie", aldus Bakker, die in maart promoveert op haar onderzoek. Wat blijkt het geval? De hersenen van een mannetjesrat ondergaan twee processen, vermannelijking en ontvrouwelijking. Het brein wordt dus steeds meer man en tegelijkertijd steeds minder vrouw. Vermannelijking vindt voornamelijk plaats vóór de geboorte, maar ook nog enkele dagen erna. Dit proces voltrekt zich onder invloed van testosteron en oestradiol. Ontvrouwelijking vindt na de geboorte plaats en vereist oestradiol. Beide processen zijn te beïnvloeden via ATD. Als WETENSCHAP,

CULTUUR

SLACHTING

Niet alles is dus al in de baarmoeder vastgelegd. Dat geldt niet alleen voor de rat, maar ook voor de mens. De SDN, in 1985 voor het eerst beschreven door Swaab en Fliers, is daarvan een duidelijk voorbeeld. Halverwege de zwangerschap is het hersengebied onder de microscoop al te onderscheiden. In de daaropvolgende maanden neemt de SDN langzaam in volume toe. Van seksuele verschillen is dan echter nog steeds geen sprake. Die doen zich pas voor als het kind tussen de twee en vier jaar oud is. Op dat moment begint bij de meisjes de slachting. Van de tienduizenden cellen die aanwezig zijn in hun SDN, sterven er duizenden af. Bij jongens treedt die sterfte veel later op en verloopt die teruggang minder dramatisch. Waarom, dat is nog niet helemaal duidelijk. Maar ook dit onderzoek toont

&> SAMENLEVING

23

-JANUARI/EEBRUARI

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen