VU Magazine 1996 - pagina 214

[ules Verne: ondanks het algemene beeld geen oppassende opa, die zijn kleinkinderen meeslepend wist te vertellen over de zegeningen van de techniek.

bleek dat ook blanke volken ernstige risico's liepen. Jules Verne: "Waren het niets dan Samojeden of Laplanders, Vuurlanders, Patagoniërs, Tartaren, desnoods ook Chinezen, Japanners en een miljoen of wat Argentiniërs geweest, die in de zee hun graf hadden moeten vinden, misschien zouden de beschaafde natiën zich daarin geschikt hebben. Maar zoals de zaak er nu voorstond, waren er te veel Europeesche mogendheden bij het geval betrokken om er vrede mee te kunnen hebben."

Jeugdbeeld Als Jules Verne deze zinnen schrijft, is de dan al wereldberoemde auteur de zestig gepasseerd. Het citaat is duidelijk niet ontleend aan een jeugdboek. Tot wie Jules Verne zich ook gericht mag hebben, kinderen waren het niet. Het publieke beeld al in de vorige eeuw van Jules Verne is niettemin dat van een jongensboekenschrijver, die fantastische voorspellingen deed over technische ontwikkelingen. "Hij leefde in de toekomst", zette een Nederlandse uitgever in 1961 op een vertaling van een 33 jaar oude biografie. Een Franse uitgever koos in 1991 nog 'De droom van de vooruitgang' als titel voor een boekje over Jules Verne. En in een Nederlandse krant werd hij vorig jaar nog getypeerd als de eerste van een reeks auteurs, die "optimistische voorspellingen" deden op basis van "het ongebreidelde negentiende-eeuwse vooruitgangsgeloof". Wie gehecht is aan dit traditionele beeld van Jules Verne, kan zonder bezwaar naar diens geboorteplaats Nantes,

WETENSCHAP,

waar op een prachtig uitzichtpunt over de Loire een Jules Verne-museum is ingericht. Daar wachten de bezoeker onder andere vele modellen van de Nautilus en op 'ware' grootte de kanonskogel waarin de Gun-club mensen naar de maan schoot. Het is een leuk museum. En het jeugdbeeld van Jules Verne blijft ongeschokt. Meer risico loopt de Verne-bewonderaar, die zich in Amiens waagt, waar de schrijver vanaf 1872 heeft gewoond. Ongevaarlijk is bij de Place Joffre de aanblik van het beeld van Jules Verne in het plantsoen. Aan de voet van de zuil zitten ernstig lezende kinderen. Een knaap leest zijn zusje voor. In steen staat daar de schrijver, zoals zijn vurig in de Vooruitgang gelovende uitgever fules Hetze! (1814-1886) hem het liefst presenteerde: een oppassende opa, die zijn kleinkinderen meeslepend wist te vertellen over de zegeningen van de techniek. Voor zijn nieuwe 'Tijdschrift voor opvoeding en ontspanning', zocht Hetzel in 1862 iemand, die op onderhoudende wijze het jonge volkje kon inwijden in de aardrijks- en natuurkunde en die in het bijzonder aandacht zou schenken aan toepassingen van stoom en elektriciteit. Ook een bezoek aan de graftombe van Jules Verne op de begraafplaats van Madeleine in Amiens brengt de bezoeker nog niet in de war. Vanuit het graf lijkt de in 1905 overleden schrijver naar de toekomst te reiken. Zelfs een korte rondleiding door het vroegere woonhuis van de in 1905 overleden schrijver, waarin nu het Centre de Documentation Jules Verne is gevestigd, laat het vertrouwde beeld van Jules Verne nog ongerept. De schrijver, zoals hij verondersteld wordt te zijn, past wel in dit kapitale hoekpand met inpandig torentje aan de Rue CharlesDubois vlakbij het punt waar een trein uit een ondergrondse tunnel opduikt. De problemen beginnen pas in de buurt van de toonbank, waarop de geschriftjes liggen uitgestald waarin Verne-deskundigen uit alle landen hun visie geven op 's werelds meestgelezen, althans meestvertaalde, schrijver. Wie zijn jeugddromen ongerept wil blijven koesteren, moet snel voorbijlopen. Nog tot daaraan toe is dat men betrokken dreigt te worden bij vragen welke verhalen van Verne nu authentiek zijn en welke geheel of gedeeltelijk zijn vervaardigd door zijn zoon Michel. Jaren heeft het gekost om dit raadsel een beetje op te lossen. Ook de politieke touwtrekkerij om Jules Verne (was hij nu links of rechts?) is meer vermakelijk dan bedreigend voor een jeugddroom. Gevaarlijk daarvoor zijn vooral de geschriften, die aanzetten tot het herlezen van Jules Verne op latere leeftijd. Hier beginnen de zekerheden te wankelen. Nietsvermoedend nam ik een paar brochures mee, die dit effect bewen<stelligden. Na zeker 45 jaar sloeg ik weer een van de 'Wonderreizen' op. Dit nu moet men niet doen; met een smak viel al in 'De avonturen van kapitein Hatteras' een vertrouwd jeugdbeeld aan gruizelementen. Voor het eerst realiseerde ik me hoeveel anders een kind leest. Wat je niet begrijpt of wat je verveelt, sla je gewoon

CULTUUR et) SAMENLEVING

- MEI

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen