VU Magazine 1997 - pagina 26

BRANDS

Nutteloze kennis "Het nieuws over de ontdekking van een planeet rond de ster 51 Pegasi sloeg dan

ook

in als een

bom."

(KIJK)

"...en is er een ware planetenkoorts uitgebroken." (de Volkskrant) Waar is die bom ingeslagen? Waar liggen die planetenkoortslijders? Bij mij in het dorp in ieder geval niet. Voor alle 1930 inwoners is de sterrenhemel in een heldere nacht niet meer dan een ornament. Ik ken geen dorpeling die weet waar hij de Grote Beer moet zoeken, en wat mijzelf betreft liggen de Tweelingen in de wieg van een aangetrouwd familielid. Rudolf Diesel vond de dieselmotor uit en daar maak ik honderd jaar na dato nog iedere dag gebruik van. Maar wat moet ik aanvangen met de kennis dat een of andere planeet in ruim achthonderd dagen rond de ster 16 Cygni B draait? En nog wel in een exentrische baan! Nou nou! En toch: telkens als de astronomen weer eens wat te melden hebben, oud leven op Mars of zo, verslind ik hun berichten. Je weet maar nooit; misschien helpt het bij het doorgronden van de onbegrijpelijke dialogen in Star Trek. Wat bezielt die sterrenkijkers? Ze gaan net als anderen naar de afhaalchinees, kopen sokken, staan in de file, brengen hun kinderen naar school en zijn lid van de oudercommissie. Maar zodra ze worden losgelaten houden zij zich hartstochtelijk bezig met zaken die op lichtjaren afstand van hun huiskamer gebeuren. Sterrenkunde. Mooi vak. Dat het nergens toe leidt is niet erg. Dat komt ook voor bij andere vormen van wetenschap. Een aantal jaren geleden werd iemand ingenieur omdat hij met grafiekjes aantoonde dat varkens - net als hijzelf, mag ik aannemen liever slapen op een bed van stro dan op een kale betonnen vloer. En psychologen ontdekten dat vrouwen in een lift een grotere afstand bewaren tot een onbekende man dan tot een onbekende vrouw. Je kunt er niets mee, met die

26

wcs

JANUARI/FEBRUARI 1997

kennis. Maar wat dan nog. Een mensenhoofd zit boordevol nutteloze weetjes. Dat is een van de dingen die ons onderscheidt van de dieren. Die weten ook veel, vergis je niet. Maar alles wat ze weten staat ten dienste van dat ene doel: overleven. Daarentegen is een groot deel van de menselijke kennis gratuit. Trouwens: is het niet bewonderenswaardig, bij vlagen zelfs ontroerend, hoe sommige wetenschappers hun hele leven kunnen wijden aan details die alleen een paar collega's interesseren? Ik heb eens een entomoloog ontmoet, die gespecialiseerd was in langpootmuggen. Hij vertelde me enthousiast dat er op zijn bureau nog vijftig onbekende soorten lagen. Het was zijn taak de minimale verschillen te ontdekken en de beestjes een naam te geven. Hij was een beminnelijk mens. Net zo beminnelijk als de man die jaren van zijn leven besteedde aan het bouwen van de dom van Utrecht van luciferhoutjes. Je moet ze koesteren, die mensen. In mijn boekenkast staat 'The Diary of an All-Round Angler' van 'The Very Reverend Patrick Murray Smythe'. De dominee was een verwoed hengelaar. Op zijn twaalfde noteerde hij voor het eerst de vangst van 16 stekelbaarsjes en hij hield dat vol tot een paar dagen

voor zijn dood. Wat, waar, hoe, hoeveel, hoe zwaar en het weer. Zestig jaar lang. De oorspronkelijke dagboeken omvatten achttien handgeschreven folianten, waaruit uitgeverij Faber and Faber in 1956 een keuze publiceerde. Tweehonderd pagina's van hetzelfde. Alleen het weer verandert. Dat is de reden dat ik het boek nooit heb weggedaan. Er schuilt iets groots in zulke vasthoudendheid. De redacteur van de uitgeverij gebruikt in zijn flaptekst het beeld van koraaldiertjes. Elk diertje voegt slechts een minieme hoeveelheid kalk toe, zonder weet te hebben van het geheel, en uiteindelijk verrijst uit de diepte een bouwwerk dat het geweld van de oceaan trotseert. Zo is het ook met wetenschap. Vooruit, onderzoekers! Zet de schouders eronder! In mijn hoofd is nog ruimte genoeg voor nutteloze kennis.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen