VU Magazine 1997 - pagina 125

"Niet te veel eraan denken, dan voel je de pijn ook niet." Het is een goedbedoeld advies dat niet altijd het gewenste effect heeft. Een mens kan immers zo zijn best doen om niet aan de pijn te denken, dat hij erdoor geobsedeerd raakt. Bovendien kan het toch niet zo zijn dat je pijn simpelweg kunt wegdenken? Dat lijkt een vorm van tovenarij te zijn en daar gelooft een verstandig mens niet in. Tot op zekere hoogte echter is het wel degelijk mogelijk om pijn weg te denken. Door aan leuke dingen te denken, komen er namelijk endorfine-n in het menselijk lichaam vrij; endorfinen zijn opiaten die van nature in het menselijk lichaam voorkomen en een pijndempende werking hebben. Wie aan iets prettigs denkt, maakt meer endorfines in zijn lichaam aan, en vermindert daardoor aanwezige pijngevoeiens. De Amerikaanse psycholoog Dennis Turk heeft in dat verband enkele experimenten uitgevoerd. Hij liet studenten hun hand in ijswater steken - wat een niet al te aangename ervaring is; tegelijkertijd gaf hij ze de opdracht mee om op dat moment aan iets prettigs te denken, vanuit de veronderstelling dat daardoor

Prettige

Rust in de zin van een psychisch welbehagen, heeft een gunstige invloed op pijn. Maar echte fysieke rust daarentegen, kan het besef van pijn hevig doen oplaaien. Zolang mensen overdag druk bezig zijn hebben ze weinig last, maar wanneer ze 's avonds rustig in hun bed liggen, voelen ze de pijn pas echt. Het is stil en donker, er zijn geen prikkels van buitenaf, alleen nog maar die van binnenuit, die van de lichaamspijn. Er bestaat een concurrentiestrijd tussen sensaties van buiten, en sensaties

gedachten

meer endorfine vrij zou komen en de studenten minder pijn zouden voelen. Dat bleek te kloppen; zij voelden inderdaad aanzienlijk minder pijn dan studenten die hun hand in ijswater staken zonder die opdracht te hebben meegekregen. De Nederlandse psycholoog Frits Winter heeft in eigen onderzoek bevestigd dat het mogelijk is pijn in zekere mate weg te denken. Hij ontwikkelde speciale programma's voor patiënten met chronische pijn. Hij vroeg ze om te denken aan een moment dat de pijn op een buitengewoon akelige manier aanwezig waS; op dat moment werden de patiënten prompt ook weer gek van de pijn. Omgekeerd probeert hij als therapie zijn patiënten te leren om in gedachten terug te gaan naar een moment dat ze zich ontspannen en gelukkig voelden. Frits Winter hoopt dat patiënten daardoor minder vaak een beroep op de dokter hoeven doen; dat ze rust en evenwicht in zichzelf vinden.

binnenin het lichaam. Dat ontdekte de Amerikaan Pennebaker toen hij als fanatiek jogger in de zomer door het bos liep en het verschil opmerkte met de indooiha&n waarop hij in de winter liep. Het door een bos lopen is veel ingewikkelder en inspannender: hij moest bukken voor laaghangende takken, oppassen dat hij zich niet verstapte op de ongelijkmatige bodem. Niettemin voelde hij zich op een indoorhaan vermoeider dan na een bosloop. Door de afwisseling van het landschap, door de noodzaak goed om zich heen te kijken, had hij veel minder gelegenheid om te luisteren naar zijn lichaam; de van binnenuit komende signalen van vermoeidheid en pijn werden als het ware overstemd door de signalen van buiten, die in de vorm van boomstronken en struikgewas zijn aandacht opeisten. Wie het druk heeft, kan veel minder aandacht besteden aan pijnprikkels en voelt ze daardoor ook minder. Ook een manier van wegdenken. JKNJ

WCS M A A R T / A P R I L I997

II

45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen