Het Calvinisme en de Kunst - pagina 25

'io

den terecht gewraakten beeldenstorm bewijst dan ook niets tegen de liefde, die den Calvinist voor liet schoon bezielen kan. Vandalisme van ruwe klanten, die alle eeuw en in elk land in stukslaan lust hadden, moge eronder hebben geloopen; motief was alleen een ijverend opkomen tegen wat in de Plastiek als misbruik wierd afgekeurd. ^'') Een vijfde onmiskenbare trek in ons Calvinisme is, dat het schier allerwege h u i s 1 ij k e n zin heelt gekweekt. Zijn belijdenis van het algemeene priesterschap der geloovigen sprak hierin. Van priesterlijke inmenging losgemaakt, wierd het leven uit de kathedraal naar ieders woning teruggetrokken, en in die woning naar het centrum van het eigen hart. Het leven was niet buiten, maar binnen. Niet voor het oog der menschen, maar voor God. Gods oordeel in de conscientie woog zwaarder dan het oordeel der publieke opinie. Er volgde decentralisatie, en na afloop van de bange worst elino- met Spanje, vond elk huisvader zich vrij en gelukkig in zijn eigen huislijken kring terug. En toen nu, als vrucht van die worsteling, de welvaart toenam, zonderlinge veerkracht in elk bedrijf voer, en in tegenstelling met den onrustigen oorlogstoestand, waaruit men kwam, kalme vrede elk Nederlander gezellig, gelukkig en tevreden stemde, ontwaakte er in het Nederlandsche hart zulk een sympathie voor den huishaard en zulk een welgevalligheid aan zijn polders en beemden, dat men er met het sympathetisch oog steeds rijker schoon in ontdekte, er poëzie van het hart op droop, en zoo het aanzijn gaf aan die origiueele school van het Ilollandsch burgerleven, met zijn in

huislijke en landelijke tafereelen, die

repristinatie,

ons

te

nog onlangs, ook

Jan Steentjes zonder ik daarvan niet uit. burgerleven had ook zijn drastische drastische

haar Zelfs de Ons zelfgenoegzaam

München lauweren schonk

kon de geest

zijde,

in

^').

en ook

bij

dit

niet rusten, eer het in de tentoonstel-

ling zijner zelfverlaging geoordeeld lag

"').

Minder gunstig voor de ontwikkeling der kunst was ongeverzwegen mag. Het Calvinisme is puriteinsch. Het verbood spel, dans eu komediebezoek, en luid weinig sympathie voor het naakte beeld. Zedelijke motieven golden hier. Datzelfde Calvinisme, dat door zijn eeuwige verkiezing alle verdienste aan het goede werk ontzei, twijfeld een zesde trek, die niet

verloor zich zoo weinig in lijdelijk ethisch indifferentisme, dat geen richting sterker dan juist de Calvinistische op eerbaarheid

en

ingetogcjüieid

drong.

De gedachte, dat het naakte beeld

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen