Het Calvinisme en de Kunst - pagina 20

20

bergon

opereeren

het subject aandorst.

En

toont deze als rijpste vrucht, overtuigend, hoe Uitschl's school, Duitsche reveil van Christelijke wetenschap steeds verder afdoolt van onze heilige mj^steriën, ''") toch acht ik het een opmerkelijke winste, dat het „Wij gelooven en wij belijden"', waarmee de Reformatie haar subjectief uitgangspunt koos, zijn

uit

al

zoo verrassenden steun ontving uit de wijsbegeerte onzer eeuw.

''^')

II.

Zoo bleek dan, M. H., hoe Calvijns formeel beginsel hem niet bond aan een wereldbeschouwing^ die akosmisch de kunst en integendeel een ontologie en kosmologie te zijnen dienste stelde, waarin het rijk van het Schoone eere van Godswege had maar zonder meer biedt ons dit nog geen maatstaf voor de richting, waarin het Calvinisme op dit terrein de geesten bewerkt heeft, Ik ga daarom thans materieel de eigenaardige karaktertrekken van het Calvinisme ondervragen, uitsloot,

;

om te vernemen, in hoeverre deze de ontwikkeling van het kunstleven in de hand w^erkten of inwerkten op zijn verloop. En dan sta op den voorgrond de Calvinistische vrijmaking van staat en maatschappij uit de boeien der kerk. de kerk van Christus waande te sterken door haar in een staatskerk om te zetten, sproot uit deze tegen- Schriftuurlijke theorie velerlei kwaad. Uit den staat sloop de wereld in het kerkelijk organisme en door het kerkelijk organisme wierd een kerkelijk net om staat en maatschappij gespannen. Begunstigd door het zwakke politiek en sociaal gestel der toenmalige Germaansche en Gallische volken, leidde dit er heen, om de staatskerk al spoedig in ker Instaat om te zetten; en kwalijk kan ontkend, dat aan het einde der Middeleeuwen schier geheel de maatschappelijke levensuiting, en zoo ook de Kunst, een veel te kerkelijk karakter droeg. Zelfs de Renaissance miste de kracht om aan dezen tooverschijn te ontkomen, en al drong in de scheppingen der Van Eyks meer realiteit van karakter en detail, en al herschonk het Italiaansche palet natuur en actie aan de menschelijke gestalten, toch bleef beider kunst zich bij voorkeur in de kerkelijke sfeer bewegen. Koninklijk vrijgemaakt wierd de kunst door de Renaissance niet. Die volledige vrijSedert

Constantijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen