Ad Valvas 2006-2007 - pagina 121

AP VALVAS 19 OKTOBER 2006

V V E T E N S C H A P

PAGINA 9

Hoogleraar Ivan Wolffers over asielbeleid en gezondheidszorg:

'Weg met de protocollen' Voor elke klacht moeten asielzoekers naar een commissie die een protocol opstelt om hun klachten te beoordelen. 'Weg ermee', zegt Wolf fers. 'Die mensen moeten gewoon naar een arts kunnen.' TEKST: FLOOR BAL FOTO: PETER STRELITSKI

Uitgezaaide borstkanker die voor maagpijn wordt aangezien. Een klein jongetje uit Macedonië dat sterft aan longontsteking omdat niemand zijn bezorgde vader gelooft. Het zijn aangrijpende voorbeelden die hoogleraar gezondheid en cultuur Ivan Wolffers aanhaalt. "De toegang tot de zorg is voor asielzoekers bemoeilijkt", vertelt Wolffers. Hij is een van de initiatieihemers van de stichting 'Een royaal gebaar', die het congres 'Asielbeleid en gezondheid' op maandag 23 oktober in het VUmc mede organiseert (zie kader). De uitsluiting van asielzoekers gebeurt op twee manieren. Wie in een asielzoekerscentrum (azc) woont, mag niet zomaar met zijn fysieke en/of psychische klachten naar een huisarts. Die gezondheidszorg is geregeld via de Medische Opvang Asielzoekers (MOA). In dat centrum worden hun klachten aan de hand van een protocol beoordeeld. "Dat gebeurt door iemand die geen gediplomeerde arts is, vaak een verpleegkundige. Zo gebeuren er veel ongelukken", aldus Wolffers. "De vader van dat Madeconische jongetje ging telkens naar de verpleegkundige omdat hij koorts had. Zij nam het niet serieus omdat er buikgriep in het centrum heerste en ze dacht dat hij dat had. Toen het jongeqe toch in het ziekenhuis werd opgenomen, was het te laat."

Streng deurbeleid In april 2001 kwam er een nieuwe regeling voor asielzoekers. Vierenveertig procent van de 26.000 mensen die toen al een procedure hadden lopen, kreeg sindsdien alsnog een verblijfsvergunning. Van die groep gingen 4500 mensen terug naar hun vaderland. Wolffers: "Een groot deel van de achterblijvers is illegaal geworden. Die mensen hebben hun procedure niet afgewacht omdat ze dachten dat die niet goed zou verlopen. Vaak kunnen ze ook niet terug naar hun oude land. De overheid doet net alsof alles opgelost is, maar tussen acht- en tienduizend mensen zijn op straat beland. "Huisartsenzorg lukt nog. Zij zien ongeveer twee tot drie illegalen per jaar. Die artsen helpen waar ze kunnen." Omdat ziekenhuizen zelf voor de kosten van onverzekerde patiënten opdraaien, hebben ze vaak een streng deurbeleid. Alleen patiënten die spoedeisende hulp nodig hebben, worden geholpen. "Vooral in Rotterdam en Den Haag is het voor illegalen heel moeilijk om gespecialiseerde zorg te krijgen. Zo las ik een interview met een zorgmanager de volgende uitspraak: 'Het is jammer van dat knobbeltje m de borst van die mevrouw. Dat moeten ze maar in het land van herkomst behandelen'."

Ontmoedigen Wolffers vermoedt dat de regering asielzoekers expres zorg ontzegt. "Het lijkt een onderdeel van het ontmoedigingsbeleid te zijn. Alsof ze willen zeggen dat hier niets te halen valt. De regeringspartijen laten een hele groep slachtoffer worden omdat de asielwetgeving het veld is waar ze winst willen halen tijdens de verkiezingen. Het zou heel betreurenswaardig zijn als deze overheid mensen gebruikt om verkiezingswinst te halen. Ik hoop dat we na de verkiezingen een regering met een andere samenstelling zullen zien. Als er ergere partijen aan de macht komen, wordt dat een ramp. Zelfs als we dezelfde regering krijgen, zal het zwaarder worden. Dan zijn ze door de kiezers in hun beleid bevestigd." Hoewel hij nog niet weet wat de aanbevelingen van het congres zullen zijn, heeft Wolffers zelf een aantal voorstellen. "De MOA moet opgeheven worden. Dat kost handenvol geld en het werkt niet. Er is nu een commissie die voor elke klacht een protocol opstelt. Weg ermee, die mensen moeten gewoon naar een arts kunnen." Ik hoop dat er een noodfonds komt voor

Ivan Wolffers: 'Het lijkt alsof de regering wil zeggen dat hier niets te halen valt'

Een royaal gebaar Hoogleraar gezondheid en cultuur Ivan Wolffers en zijn vrouw, auteur Marion Bloem, zijn de initiatiefnemers van stichting 'Een royaal gebaar*. Zij verzochten de koningin om een generaal pardon voor de asielzoekers die voor 2001 naar Nederland kwamen. Hun verzoek werd door 205.000 mensen ondertekend. Hoewel Beatrix niet aan dit verzoek voldeed, kreeg Wolffers wel veel steun uit de politiek. "PvdA, GroenLinks en de SP hebben toegezegd dat ze daar iets mee willen doen. Mochten zij in de regering komen, dan hopen we dat zij zich aan hun beloftes houden", zegt Wolffers. Info: www.eenmyaalgebaar.nl.

medische hulp aan mensen die op straat leven. De Wereldgezondheidsorganisatie zegt dat iedereen recht heeft op toegankelijke zorg, ongeacht geloof, ras en sekse. Daar staat niet 'ongeacht of je gedocumenteerd bent' bij, want iedereen hoort dat te snappen."

Specialistisch centrum Wat ook op het verlanglijstje van Wolffers staat, is een medisch centrum dat gespecialiseerd is in de problemen van asielzoekers. "Tien procent van de asielzoekers komt met een posttraumatische stress-stoornis binnen. Daarbovenop heb je nog vijf procent vluchtelingen die een depressie krijgt door alles wat die groep meemaakt. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de klachten van mensen zonder status in de tijd dat ze in Nederland zijn, toenemen. Stel dat je een vluchteling uit Iran bent. Je komt hier, niemand gelooft jouw verhaal en je wordt telkens weer ontmoedigd.

Nieuwe Zoi^et vergroot nood

Aanbevelingen uit het veld

De nieuwe Zorgwet van 2006 heeft de nood onder uitgeprocedeerde asielzoekers vergroot. Wolffers: "Volgens de wet is het zo dat als iemand niet verzekerd is, de ziektekostenverzekeraars niet meebetalen aan de gemaakte kosten. De budgetten van ziekenhuizen om dit op te vangen zijn steeds krapper geworden." Om onbetaalde rekeningen te voorkomen, moeten patiënten zich bij het inschrijven in het ziekenhuis identificeren. Wie dit niet kan, wordt vaak niet geholpen. Het is een eis waar illegalen niet aan kunnen voldoen. "Als artsen zouden weten dat ze bepaalde mensen niet mogen behandelen, zouden ze wel ingrijpen. Maar ze zien illegalen niet in hun spreekkamer omdat die het ziekenhuis niet eens binnenkomen", aldus Wolffers. Spoedeisende hulp wordt wel altijd verleend. "Dan krijg je de situatie dat wanneer iemand van het dak springt, je zijn botten recht mag zetten maar geen psychologische hulp mag bieden." Niet elk ziekenhuis heeft zo'n scherp deurbeleid. Het VUmc en het AMC in Amsterdam bijvoorbeeld laten onverzekerde patiënten toe.

De conferentie 'Asielbeleid en gezondheid' vindt op maandag 23 oktober in het VUmc plaats. "De bedoeling is dat experts uit het veld aanbevelingen formuleren die wij aan de nieuwe regering gaan aanbieden", vertelt hoogleraar gezondheid en cultuur Ivan Wolffers. Verschillende sprekers zullen de toegang tot de gezondheidszorg en de relatie tussen asielbeleid en gezondheid toelichten. Daarna buigen dertien werkgroepen zich over de problematiek aan de hand van ingezonden casussen. Info: pharos.nl.

Uiteindelijk ga je je een mislukkeling voelen. Als dat een tijdje duurt, kun je gezondheidsklachten verwachten." De staat weigert de kosten te betalen van opnames van illegalen in psychiatnsche klinieken. "Van de rechter moet de overheid het betalen, maar die gaat daartegen in beroep. Ik snap een regering niet die psychiatrische patiënten met

zo'n kwetsbare achtergrond niet wil helpen." In de geestelijke gezondheidszorg is volgens Wolffers vaak onvoldoende kennis van de speciale klachten waarmee vluchtelingen kampen. "Een van de problemen waar we tegenaan lopen, is dat deze groep door de reguliere zorg opgevangen moet worden. Daardoor hebben we bijna geen specialisatie op dit gebied. Het is zot dat verpleegkundigen in een azc aan de hand van een protocol gaan beoordelen of iemand een posttraumatische stress-stoornis heeft. In Nederland bestaat er met voldoende kennis. Je kunt ook niet van de gemiddelde huisarts verwachten dat hij of zij bijvoorbeeld kan zien of iemand gemarteld is. In Denemarken IS ervoor gekozen om een specialistisch centrum op te zetten waar dat soort mensen naartoe kan." Zo'n centrum m Nederland ziet Wolffers ook wel zitten. Reageren' Mail naar: redactie@advalvas.vu.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen