GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Buitenland.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buitenland.

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Engeland. De Congregationalistische Unie. Over de sociale quaestie en over den Pentateuch.

Schier geen vergadering, voor kerkelijke doeleinden samengeroepen, kan in Engeland gehouden worden, of de sociale quaestie wordt erin besproken. En geen wonder; want de kerkgenootschappen beginnen steeds meer hunne aandacht aan dit hoogstbelangrijk vraagstuk te wijden. Twintig jaren geleden begon de Roomsche kerk in Duitschland op sociaal gebied te arbeiden, ontrust door de snelle verbreiding van sociaal-democratische denkbeelden onder de arbeidersbevolking. Tien jaren later gaf de bekende Berlijnsche hofprediker Stöcker een program voor eene Christelijksociale partij en vond hij tal van aanhangers, die hem tot den huldigen dag als hun leider erkennen. Vijf jaren geleden vervulden Engelsche congregationalisten de wereld met hun geroep over de jammerlijke toestanden van den vierden stand in Londen (Bitter Cry of Outcast London). Dit jaar hebben de kerkvorsten der weelderige aristocratische Anglicaansche kerk, in een Pan-Anglican conclave vergaderd, zich over de noodzakelijkheid om vanwege de kerk mede te werken tot oplossing van de maatschappelijke vraagstukken op een teedere wijze uitgesproken. Door den voorzittenden bisschop van het Churchcongress werd gezegd, dat er twee brandende quaestiën zijn, waarvan de sociale er een is, terwijl de president van de Baptistische Unie de trompet aan den mond heeft gezet om het uit te roepen, dat de sociale quaestie het voornaamste vraagstuk is, dat in deze eeuw aan de orde kwam. In Frankrijk heeft men onlangs eene vereeniging van protestantsche mannen, voornamelijk predikanten, gesticht met het doel de sociale quaestie te bestudeeren.

Zoo zouden we kunnen voortgaan, om te bewijzen, dat de kerkgenootschappen beginnen te gevoelen, dat zij het hunne hebben te doen om mede te werken, teneinde de maatschappelijke wanverhoudingen te verbeteren. Dat dit vooral in Engeland het geval is, moet men verklaren uit het niet te loochenen feit, dat de tegenstelling tusschen rijk en arm nergens zoo scherp is als juist in Engeland. Wel vindt men in de bladen den toestand overdreven voorgesteld, alsof er groote massa's van volk in zulke omstandigheden leven, waarbij het hen niet mogelijk is zedelijk, ja zelfs eerbaar te zijn; alsof er nog grootere menigten zóo hard moeten werken, dat er geen tijd en energie overblijft voor hoogere dingen; doch waarheid is het, dat vele gezinnen in ellendige krotten en holen moeten samenwonen, zoodat de verleiding tot onzedelijkheid groot is; niet te ontkennen is het, dat de strijd om het bestaan voor den Engelschen werkman zoo zwaar is, dat hij ligt in gevaar komt om enkel te arbeiden voor de spijs, die vergaat. Daarbij komt, dat duizenden geen werk kunnen vinden. Aan de andere zijde vindt men naast die zedelijke en maatschappelijke ellende de grootste weelde tentoongespreid. Engelands nationaal vermogen is nog nooit zoo groot geweest als in dezen tijd. Schoon dé bevolking sterk toeneemt, groeit Engelands rijkdom nog sterker aan. Jammerlijk is het, daarbij op te merken, dat de rijken steeds rijker, de armen steeds ellendiger worden. Geen wonder, dat men zich voorstelt, dat indien langs vreedzamen weg hierin geene verandering gebracht wordt, er een sociale revolutie zal losbarsten, welke een tegenhanger wezen zal van de politieke omwenteling, die in het laatst der vorige eeuw zoovele verwoestingen aanrichtte. Het gevaar wordt steeds grooter, dat de verarmde vierde stand elk middel zal aangrijpen, dat hem schijnbaar zal kunnen verlossen uit de tijdelijke ellende, waarin hij zich bevindt.

De jongste oproerige bewegingen in Londen, de werkstakingen in N.-Amerika, het land, waarin de grootste staatkundige vrijheid voor alle standen heerscht, de socialistische propaganda in Duitschland; het plan de campagne in Ierland; de oproerige bewegingen in de Schotsche Hooglanden, zijn bedenkelijke teekenen des tijds.

Geen wonder, dat den loden October op de vergadering aan de congregationalistische Unie van Engeland en Wales, te Nottingham vergaderd, ook, ja in de eerste plaats, gesproken werd over de vraag, wat in dezen voor de kerk stond te doen. De predikant Stead las daarbij een opstel voor, waarin hij den jammerlijken toestand op maatschappelijk gebied blootlegde; aandrong op hervorming van de sociale verhoudingen; betoogde, dat de heerschende denkbeelden omtrent staathuishoudkunde niet meer houdbaar zijn; beweerde, dat de kerk niet genoeg deed met in het algemeen te vermanen, maar dat zij ervoor te zorgen had, dat men een stelsel kreeg, waarin de beginselen van een Christelijke staathuishoudkunde zijn uiteengezet.

Na breede debatten werd besloten, dat de aandacht van het comité van de Unie op het sociale vraagstuk zal gevestigd worden, met verzoek, dat het volgende jaar er eene meeting zal gehouden worden om te handelen over Christelijke staathuishoudkunde, over landbouw, nijverheid, en andere onderwerpen, die daarmede in verband staan.

In genoemde vergadering werd nog zeeruilvoerig gesproken over de Pentateuch-quaestie. Door twee sprekers werden gevoelens als die van Robertson Smith verdedigd in uitvoerige verhandelingen. Zij vonden slechts zwakke weerspraak; zoo zeide o.a. Dr. Thompson, dat hij tot de oude school behoorde, en dat hij te oud was geworden om zich met die nieuwe denkbeelden in te latpn, ook wanneer zij waar mochten zijn. Natuurlijk gaf zulk eene uitlating aanleiding tot groote hilariteit. De president gaf aan het einde der discussiën te kennen, dat vele van de tegenwoordig geldende leeringen omtrent de vijf boeken van Mozes,

welke die eerste Bijbelboeken uit elkander zoeken te rukken en ze trachten te reconstrueeren, zouden verdwijnen als ijle damp in de lucht, gelijk het geval geweest was met de theorieën van de Tübinger school, welke met haar Tendenz-critiek het Nieuwe Testament hadden willen aan flarden scheuren. Maar dit protest was o. i. veel te zwak.

Duitscbland. Uitslag van kerkelijke verkiezingen te Berlijn. In Berlijn hebben bij de jongste kerkelijke verkiezingen de behoudenden enkele overwinningen behaald, maar toch was de uitslag zoo, dat in éen Kerspel de nieuwgebouwde Heilige-Kruiskerk in de handen van de liberalisten viel, die niets voor dat gebouw geofferd hadden. Deze kerk werd den 27sten October in tegenwoordigheid van den keizer »ingewijd" en nu staat zij gereed om ontwijd te worden door valsche leeringen. Hetzelfde is reeds vroeger gebeurd met de »Domkeskirche", die gebouwd werd om uiting te geven aan de dankbare gevoelens van het volk voor de redding van keizer Wilhelm I, toen voor de tweede maal de poging om hem te dooden was mislukt. Ook deze werd dienstbaar gemaakt aan de propaganda van het ongeloof, schoon de z. g. «positiven" hunne penningen daarvoor geofferd hadden. »Niets is meer geschikt om den ijver tot het stichten van nieuwe kerkgebouwen, waaraan Berlijn zulk een groote behoefte heeft, te doen verflauwen, dan de ondervinding, dat daardoor het halfgeloof (wij zeggen: het ongeloof) in de hand gewerkt wordt, " zoo spreekt een Duitsch blad. Doch zulke dingen moeten onvermijdelijk volgen, wanneer de belijdenis gebonden is aan het stemrecht i en niet omgekeerd, gelijk het in de kerk van Christus betaamt: het stemrecht gebonden aan de belijdenis.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 2 december 1888

De Heraut | 6 Pagina's

Buitenland.

Bekijk de hele uitgave van zondag 2 december 1888

De Heraut | 6 Pagina's