Worsteling naar waarheid - pagina 111

EN

GELOOF

geloof en wetenschap; platform voor deze discussies waren de vu-Vereeniging en (bijvoorbeeld) de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland. In deze kringen traden de vu-wiskundigen dan ook op en gaven hun visie op geloof en wiskunde. Bij Koksma is tijdens de eerste tien jaar van zijn hoogleraarschap zeker invloed van het denken van Vollenhoven en het intuïtionisme te bespeuren. Behalve het feit dat laatstgenoemde inmiddels hoogleraar aan de v u was, leidde een ander spoor Koksma naar het intuïtionisme. De Duitse wiskundige Hermann Weyl was immers een verdediger van deze opvatting van de wiskunde geworden, tot groot ongenoegen van zijn leermeester Hilbert. 96 Weyl had in de analytische getaltheorie een nieuwe methode geïntroduceerd waarvan Koksma zijn hele carrière de expert zou zijn. Zowel wiskundig als wijsgerig was Weyl een inspiratiebron voor Koksma. 97 Zo kwam Koksma enigszins in de intuïtionistische hoek terecht. Dat blijkt wel uit zijn ideeën over het oneindige, existentiebewijzen en het principe van de uitgesloten derde. Maar behalve de intuïtieve duidelijkheid wil de wiskundige toch zeker ook logische juistheid bereiken. 98 Beide richtingen (formalisme en intuïtionisme) waren dus van invloed op Koksma. Het formalisme was voor Koksma een noodzakelijke stap in het beoefenen van wiskunde; het formaliseren schiep orde en inzicht in de wiskunde. Anderzijds kon het formalisme natuurlijk ook doorschieten en wiskunde tot een formeel spelletje reduceren, dat voor het leven en 'de werkelijkheid' verder betekenisloos was. Daar was Koksma als christen op tegen en ging hij dus liever het pad van het intuïtionisme op. De belangrijkste reden was dat in het intuïtionisme waarheid grijpbaar werd voor de wiskunde: het aantrekkelijke in het intuïtionisme, ook voor den Calvinist, is, dat het in de wiskunde waarheid bereikbaar en aanwezig acht en, dat het zich liever beperkingen oplegt en den moeilijken weg volgt, dan die waarheid uit het oog te verliezen [...] 99

Dat de intuïtionist waarheid zou vinden, werd gegarandeerd doordat wiskunde geconstrueerd werd vanuit de oerintuïtie. Op de bodem van het wiskundig denken lag voor hem, net zoals bij Vollenhoven, het getalsmatige als meest elementaire aspect van de werkelijkheid. 100 Het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen