De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 244

DE

ANTHITESE

vinisme enigsins verdoesel het en anderdeels, dat die Christelike lewenstoon nog so oorheersend is in die openbare lewe afgesien van sekere stedelike uitwasse dat daar nog geen aanleiding ontstaan het vir 'n staatkundige aksie tot behoud daarvan nie, en veral die lewensbelange van die Afrikanerdom meer deur die imperialisme en sy implikasies bedreig is as deur die ongeloof. Die Afrikaanse Calvinisme is op staatkundige gebied in Suid-Afrika eerder Christelik-nasionaal as Anti-Rewolusionêr of Klerikaal.

Ook Stoker wees op de overwegende methodistische oriëntatie van het Zuid-Afrikaanse calvinisme, dat van het Afrikaner volksdeel evenzeer als het Engelse. Stoker maakte daarom een onderscheiding tussen het 'onopsetlike' en het 'georganiseerde' calvinisme in Zuid-Afrika. Dit laatste is als een roepende in de woestijn en bereikt het Afrikaner volk niet: die breë volkslae, selfs sover hulle (onopsetlik) Calvinisties is, staan onder invloed van politieke en kerklike teenkanting, afkerig of onverskillig teenoor die georganiseerde Calvinisme. Dit lyk dan soms ook of die Calvinistiese organisasies hul vernaamste betekenis het in die onderlinge opvoeding en versterking van sy lede.

Een bekentenis die helder licht werpt op de geringe invloed van de 'strand of Afrikaner thinking, the neo-calvinism of Potchefstroom'. In 1 9 4 0 verscheen een tweede deel van Koers in die krisis, het derde in 1941, beide geredigeerd door Stoker in samenwerking met een jonge ng-predikant, ds. J.D. Vorster. Ook deze delen behandelden dezelfde themata (calvinisme en theologie, maatschappij, cultuur en onderwijs) als het eerste deel, in een combinatie van artikelen met een kritische afwijzing van liberalisme, communisme en nationaal-socialisme, en voorstellen voor calvinistische alternatieven. De taak, een analyse van het nationaal-socialisme te geven was toegekend aan de vu-hoogleraar P. A. Diepenhorst, die een opstel uit 1935 had opgezonden - kritisch maar tegen 1 9 4 0 hopeloos gedateerd. 106 Dat het desondanks opgenomen werd en een niet meer actuele bijdrage, ook niet in het derde deel, was meer dan een verlegenheidsoplossing: over het Duitse nationaal-socialisme werd in Afrikaner nationalistische kring zeer verschillend geoordeeld. Beide redacteuren waren actief in de Os-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen