De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 138

APARTHEID

werd opgeleid tot onderwijzer, behaalde de hoofdacte, studeerde een paar jaren te Utrecht en werkte tien jaren lang als redacteur bij Kuypers dagblad De Standaard.

In 1 8 9 7 trok hij om gezondheidsredenen

naar Zuid-Afrika, waar hij tot zijn overlijden in 1 9 2 4 achtereenvolgens fungeerde als onderwijzer en als docent aan de Litterariese Afdeling van de Potchefstroomse Theologische School; intussen was hij tevens hoofdredacteur van Het Westen en Ons Vaderland.67 Een ander bekend voorstander van CNO was J.D. du Toit, sinds 1 9 0 4 gereformeerd predikant te Potchefstroom. Toen het Pretoriase blad De Volkstem de tegenstanders van de onderwijswet van Smuts verweet 'die twisappel van die kerklike dogmatiek in die midde van die vreedsame skare van yweraars vir die bes moontlike Transvaalse volkskool te werp', kaatste hij dat verwijt direct retour: een overheid die een volksschool sticht die voor een deel van de bevolking onbruikbaar is, beoefent onrecht en gewetensdwang. 6 8 Overal in de westerse wereld in de negentiende en twintigste eeuw verzetten zich bevolkingsgroepen tegen de unificerende liberale staatsmacht. Het onderwijs was steeds onderdeel van het conflict, want overal hanteerde de overheid het onderwijs als middel tot de eenwording en disciplinering van de massa. 6 9 Het waren niet alleen etnische minoriteiten die erkenning van de eigen identiteit opeisten, ook regionale, sociale en religieuze groeperingen zetten zich in voor een Kulturkampf om 'soevereiniteit in eigen kring' te verwerven. In Nederland was de schoolstrijd onderdeel van het emancipatiestreven van twee religieuze grote minderheden, de orthodox-protestanten en de roomskatholieken. Katholieken zowel als orthodox-protestanten zagen het onderwijs op de eerste plaats als godsdienstige opvoeding. Niet de staat, maar gezin en kerk zijn natuurlijkerwijs verantwoordelijk voor het onderwijs. De Afgescheidenen stichtten reeds in 1840 eigen scholen. Om de vrijheid en ontwikkeling voor de eigen instellingen te verwerven, ontstond het proces van de verzuiling: het bijeenhouden van de eigen kerkelijke aanhang in aparte, zelfstandige organisaties. Identiteit, vastgelegd in de grondslag van de betrokken organisatie en ontleend aan de kerkelijke confessie of levensbeschouwelijke beginselen, kenmerkte het verzuilde Nederlandse organisatieleven, verwoord in de leus van Groen van Prinsterer: 'in ons isolement ligt onze kracht'. Alleen beginselvastheid geeft kracht, ook al kan het betekenen dat men ook organisatorisch in het isolement kan terechtkomen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen