De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 126

EENHEID

MAAKT

MACHT

veroordeeld was omdat hij als officier daadwerkelijk verzet geleverd had. Na zijn executie werd hij als een held herdacht. Zelfs uit het verre Nederland zond het Hoofdbestuur van de

n z a v

een telegram aan

premier Botha met verzoek voor een coulante behandeling van genl. De Wet, een van de leiders van de Rebellie, ondersteund door zo'n 2 0 . 0 0 0 Nederlandse en Vlaamse vrouwen. 14 Bij de Volksraadsverkiezingen van oktober 1915 kreeg de Nationale Partij 7 6 . 0 0 0 stemmen, tegen de Suid-Afrikaanse Partij van Botha en Smuts 9 2 . 0 0 0 en de Arbeiderspartij 25.000. In 1 9 2 4 won Hertzog de verkiezingen en vormde een kabinet; zijn ideaal van Zuid-Afrika

Eerste! werd in 1 9 2 6 gere-

aliseerd toen na een overigens reeds jarenlang door Smuts gevoerd diplomatiek offensief Zuid-Afrika Dominium-status verwierf en zelfstandig binnen de Commonwealth werd. Het jaar ervoor, in 1925, was het Afrikaans officieel als landstaal erkend, naast het Engels (het Nederlands behield formeel die positie trouwens). In 1933 sloten Hertzog en Smuts een coalitie en vormden de Verenigde Partij. Samenwerking was noodzakelijk vanwege de economische malaise. Zij was naar Hertzogs mening ook mogelijk, gezien de ontwikkeling van de Afrikaners en de erkenning van hun taal en cultuur in de afgelopen decennia. Slechts een klein smaldeel van de Nationalisten weigerde Hertzog te volgen; D. F. Malan werd de leider van die (Gesuiwerde) Nasionale Party. Zuid-Afrika behield na 1 9 0 2 een speciaal plekje in het hart van de Nederlanders, ook al daalde de concrete betrokkenheid - reeds in het eerste jaar na de Vrede van Vereeniging daalde het ledental van de n z a v met meer dan 15 procent; het c n b c hief zichzelf in 1 9 1 0 op.15 De oud geworden Abraham Kuyper lijkt echter de algemene gevoelens van de Nederlanders van na 1 9 0 2 te verwoorden als hij in Antirevolutionaire Staatkunde (1916) schreef over aan het 'bitter einde' van de Boerenoorlog: Eén der schoonste illusies, die ik ooit gekoesterd had, ging hiermede onder. Met gewapende overmacht hadden gewetenslooze politici getriumfeerd.' 6

Geweld en onrecht hadden getriomfeerd, het volkenrecht had het niet kunnen voorkomen - er was 'een gruwel gepleegd'. 17 Deze bittere gevoelens van gekrenkt recht en onmacht bleven de visie van de Neder-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen