Over het hoogste gezag - pagina 6

4°. tot bespreking van de verbindbaarheid gezag.

van dat

De rede het hoogste gezag: ziedaar de grondstelling die aan alle revolutionaire staatsrechtelijke theorien ge­ meen i s , en dan ook bij uitstek de qualilicatie van revo­ lutionair verdient; niet omdat zij in hare toepassing noodzakelijk tot gewelddadige omkeering moet leiden, maar omdat zij onvermijdelijk al de maatschappelijke en staatsrechtelijke begrippen, die zich onder den invloed van het christelijk geloof hebben ontwikkeld en zich ver­ der ontwikkelen moeten, ten eenenmale 't onderste boven keert. De rede — dit wordt erkend — is niet het hoogst denkbare gezag, maar het hoogste 't welk wij kennen. Onfeilbaar is zij niet; dwaling sluit zij niet uit (ö). Maar achter 't geen wij waarnemen ligt een onwaarneembaar gebied, waaromtrent niemand ons iets kan verklaren (7). Die rede, hoezeer feilbaar, heeft „oene bindende of religieuse kracht" (8), en bindt ons, daar wij immers redelijke wezens zijn, allen. Op dat bindende der rede berust dan ook de verplichting om te onderscheiden tusschen recht en onrecht. De ergste onzedelijkheid i s : onzedelijk te denken (9). Deze en soortgelijke redeneeringen berusten, dit merk ik in de eerste plaats op, op eene petitio principii. W a n ­ neer men erkent dat God bestaat, en dat achter 't gebied dat wij waarnemen een ander gebied ligt, maar tegelij­ kertijd beweert dat wij geen hooger gezag dan dat der menschelijke rede kunnen erkennen, sluit men a priori de mogelijkheid eener bijzondere Godsopenbaring aan de menschheid uit. Al wilde God ons, langs byzonderen weg, een inzicht schenken in de wetten van hetgeen achter het voor onze zintuigen waarneembaar gebied ligt, steeds zou bovenstaande redeneering ieder aan wien die openbaring niet rechtstreeks geschied was dwingen, haar, althans voorzoover zij niet m t zijne op waarneming steunende rede overeenstemde, terzijde te stellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen