Berekening of constructie - pagina 16

is of het kind zelf werkzaam wordt , is de leerstof zelf het doel : men wil inhoud geven aan den geest van het kind . Ginds een paedagogisch functionalisme, hier, naar de benoeming van L i t t, een didactisch materialisme. 1) Dat er pogingen zouden worden gedaan, om een oplossing van de tegenstelling tusschen berekenin g en constructie te vinden, was te verwachten. Het leven zelf vroeg er om. Nu dienen zich onderscheiden richtingen aan met de pretentie, dat zij het conflict tusschen mechanisme en formalisme hebben opgelost. Het kan hier onze bedoeling niet zijn, deze nieuwere stroomingen naar hun waarde te schatten op elk punt, noch is het hier de plaats een uitgebreide critiek te geven. Slechts gaat het ons om de vraag, of deze nieuwere richtingen inqerdaad de eenheid van een hooger gedachte-veld hebben gevonden, van waaruit de tegenstelling: "berekening-constructie" werd overwonnen. Niet waar een soort vermenging of een vergelijk tusschen de twee tegengestelde methodes tot stand kwam is de vereischte hoogere eenheid verkregen , maar slechts dáár , waar men vanuit één gezichtspunt, zoowel de wet van de psyche als de eisch van den logos, tot zijn recht kan doen komen ; waar men evenzeer rekening houden kan met de berekenbare krachten en invloeden als met de onafwijsbare eischen van principe en levensbeschouwing. E erst waar men de berekening en de constructie principieel als één ziet , is de tegenstelling waarbij het eene het andere uitsluit verdwenen. Tot drieërlei nieuw uitgangspunt nam men nu zijn toevlucht. In de eerste plaats kwam het leuen daarvoor in aanmerking ; vervolgens w erd de samenleuing het nieuwe veld van waaruit men zich oriënteerde, en tenslotte zocht men de eenheid juist in de tegenstelling zelve, in de spanning tusschen het ;deaal voor de toekomst en de realiteit van de tegenwoordige cultuur-gemeenschap, een spanning, die zich telkens opnieuw laat omvormen en ontspannen. Zij, die voor de opstelling eener paedagogiek, die de omschreven tegenstelling wenschte te vermijden, teruggingen tot " het leven" en alzoo een " levenspaedagogiek" wilden poneeren , ontleenden hun opvatting aan een wijsbegeerte, die men meestal benoemt met den naam " Philosophie des Lebens". Het is zeer de vraag , of we hier niet veel meer te doen hebben met een beschouwing, die haar oorsprong vindt in niet-theoretisch-beredeneerde impulsen, dan met een werkelijk wijsgeerig doordacht systeem. 2) Bij de omschrijving der begrippen, waarvan men zich in dezen kring bedient, is men sterker in de negatie, zoowel van de berekenende als van de constructieve methode, dan in het klaar en duidelijk zeggen van ' t geen men precies bedoelt. We hebben hier te doen met een houding allereerst. Vandaar dan ook dat 1) cf. L i t t , a.w. 30 . cf. L i t t. a .w. 3 I sqq.

2)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen