Vijfde Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag - pagina 26

XÏVI

openlijk tegen ons in het krijt te treden; want daaruit zou blijken of de ernst der zaak in geding voldoende door hen werd beseft. In de tegenwoordige omstandigheden kan het onderwijs niet overgelaten aan de zorg der overheid. Het is trouwens van nature de taak der ouders. Van j de vroegste tijden af is dan ook dat beginsel gehuldigd geworden. Wel deden allerlei bezwaren zich gelden, vooral naarmate van den hoogeren trap van onderwijs, dien men voor zijn zonen behoefde. Maar ieder weet, hoe daarin toen werd voorzien door het initiatief der philosophen, die uit liefde voor de wetenschap scholen openden en leerlingen rondom zich verzamelden. Het was er evenwel verre van af, dat dien mannen onbeperkte vrijheid van spreken werd gelaten. Al liet de Overheid het geven van onderwijs vrij, toch behield zij zich voor om den inhoud er van te beoordeelen. Memand ergerde zich toen aan die inmenging, evenmin als later. Noch Socrates, noch Servet, diens lotgenoot, hebben in hun verweer geprotesteerd tegen de bevoegdheid der Overheid om te doen zooals zij deed; zij hebben fileen tegfen alle aanklacht beweerd, dat men ten onrechte aan hun stelliagen een verderfelijk karakter toeschreef. In de middeneeuwen treft ons hetzelfde verschijnsel. De scholen zijn wel vrije corporation, naar eigen regel levende, maar toch staan zij onder toezicht, voor wat betreft den inhoud van beur onderwijs. Tot de reformatie wordt het toezicht geoefend door de Kerk; daarna gaat het over op de Overheid. Schijnbaar alleen was er dus verandering. Vooral in Duitschland is de Overheid geheel en al summus episcopus geworden; tot op den huidigen dag zgn daar overheidshoogleeraren, die niet vrij zijn in hun onderwijs. Den mannen der reformatie mag men voor dat niet doortasten tot op den bodem toch niet hard vallen. In den kamp tegen een materieel zoo machtigen vijand als de kerk van Rome was, mocht het geen wonder heeten, zoo men de beschutting aanvaardde, door de macht der Overheid geboden. De schade bleef niet uit. Bescherming werd gekocht tot den prijs van zelfstandigheid. In ons land werd dat stelsel ook ten volle gehuldigd; en zoo diep is het ingedrongen, dat men nog tot den huidigen dag het eene aanmatiging vindt, zoo eene vereeniging van particulieren zich met het onderwijs gaat bemoeien. De tijd voor dat stelsel van toezicht oefenen is echter voorbij en onbegrijpelijk is het repristineerend beginsel van een man als Dr. Gr. J. Vos Az., wiens ideaal is eene kerkelijke leer, van overheidswege voorgestaan en erkend, terwijl andere leeringen daarnevens slechts worden geduld. Zulk een geestelyk gezag door de Overheid te oefenen, is in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen