1901-1902 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 36

32

Het meer eenvoudige is volstrekt niet altijd het beter bekende, en de gewone gang der wetenschap is zelfs wel die, dat we uit de studie van het meer samengestelde eerst het meer eenvoudige leeren kennen. De synthese van eene verbinding gaat in de chemie meest eerst hare analyse vooraf. Eerst door het analytisch bewijs, dat koolstof het gewichtigste bestanddeel in koolhydraten, vetten en eiwitten is, bleek ons de hooge waarde van dit element en in die verschillende stoffen komen eigenschappen tot ontwikkeling, die zeker niemand a priori in een stuk steenkool zou hebben vermoed. Welke rol de eiwitlichamen bij 't levensproces spelen, weten we niet door de chemische studie der eiwitlichamen, die ons niets daaromtrent kan leeren, maar door de studie van planten- en dierencel. Zoo wordt de wetenschap niet alleen van onder naar boven, maar evengoed, misschien zelfs nog meer, ook van boven naar onder opgebouwd; daar van 't eenvoudige naar 't meer samengestelde, hier andersom. Tegenover het bovengenoemde: Wanneer de atomen geen andere krachten in de cel ontplooid hebben, dan buiten haar, zijn alle processen in de cel van physisch-chemischen aard evenals in een reageerbuis, kan op dezelfde manier en met evenveel recht gezegd worden: De mensch heeft gewaarwordingen, geheugen en bewustzijn, hij denkt en construeert eene geestelijke wereld. Daar de mensch uit cellen, deze uit eiwitmoleculen, deze uit atomen bestaan, daar elke hoogere organisatietrap zich uit den daarop volgenden lageren op natuurlijke wijze ontwikkelt, daar 't denken echter volgens de wet van behoud van kracht niet op een of anderen trap in de wereld kan gekomen zijn, zoo moet ook de cel, ook het molecuul, ten slotte ook het atoom, gewaarwordingen, geheugen en bewustzijn bezitten en denken elk op zijne wijze. Ook zulke denkbeelden zijn reeds uitgesproken, zoodat over de gewichtigste vragen zoowel in de cellenleer, als in physika en chemie, de phycholoog oplossing zou brengen. Met zoodanige algemeene besluiten, die den reeelen bodem der natuurwetenschap verlaten en daarom in de lucht zweven, komt de natuuronderzoeker noch op den eenen, noch op den anderen weg tot een bruikbaar wetenschappelijk resultaat. Hij moet daarom beide wegen vermijden. Met hetzelfde recht, waarmede de natuurkundige en de scheikundige niets weten wil van atomen met gewaarwording, geheugen of gedachten, omdat hij van zulke eigenschappen niets waarneemt en zijne methoden zoover niet reiken, moet de bioloog er zich tegen verzetten, wanneer men zijne wetenschap alleen van 't beperkte standpunt van den scheikundige en natuurkundige uit beschouwen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen