1947 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 59

53 weegt zij; dus is er geen aether. Maar er zijn toch trillingen; en dit bracht omstreeks 1930 een fysicus tot de vertwijfelde uitspraak : ,,es trillt nichts; was aber trillt, das trillt transversal". Dan komen Lorentz en Einstein de moeilijkheden oplossen. Zij verklaren, dat de lichtsnelheid constant is, n.l, 300000 km/sec, onverschillig of ge met een snelheid van zeg 100000 kg/sec. naar de lichtbron toe of er van af vliegt. Zij vertellen ons verder, dat onze meetstaven korter worden naarmate ze een grotere snelheid hebben. Als we in het vliegtuig der toekomst niet een snelheid van 130000 km/sec. en ander vliegtuig tegenkomen, dat dezelfde snelheid heeft, zien we vreemde dingen. Het vliegtuig is even breed als het onze, maar slechts half zo lang;i de piloot heeft een hoofd van normale breedte, maar van neus tot achterhoofd op de helft afgeplat. Voor een zijraam staat een man, wiens hoofd van oor tot oor tot de helft is afgeplat, en voor een ander zijraam ligt een man, die inplaats van 1.80 M. slechts 90 cm. lang is, maar de normale omvang heeft. Gelukkig merken ze niet, dat ze zo misvormd zijn, want het netvlies van hun oog is evenzeer vervormd. Daardoor zien ze ons al even mismaakt als v/ij hen zien. Wij kijken naar de aarde onder ons en ontdekken, dat ook daar alles vervormd is, maar lang niet zo erg. Zelfs de horizon heeft een andere vorm aangenomen. Hij is geen cirkel meer, maar een ellips. Voor den modernen onderzoeker lijkt de natuur meer op een vreemde droom dan op een groot mechanisme, waar men haar vroeger gaarne mee vergeleek. Maar niet alleen in de makrokosmos laat de rede ons in de steek, in de mikrokosmos van het atoom is het nog erger. De natuurwetten zijn slechts resultaten van de waarschijnlijkheidsrekening, die met haar statistische gemiddelden alléén van toepassing is op grote aantallen, dus niet op het wereldje van één atoom. Hier is het, zoals Schrödinger verklaart, de vraag of wij nog wel wetten kunnen formuleren die gelden voor de moleculaire en atomaire processen. Volgens Bohr is een atoom een zonnestelsel in het klein. De planeetjes kunnen echter niet op elke willekeurige afstand van het centrale lichaam voor komen, maar slechts in bepaalde banen. Ze springen onophoudelijk in een andere baan over en zenden daarbij een lichtstraal uit of slorpen een toevallig voorbijkomende lichtstraal op. Teneinde niet oververmoeid te raken, streven ze er naar om in de laagste baan te komen, d.i. de baan met de minste energie. Daarbij vermijden ze echter, volgens Pauli, angstvallig om ook maar gedurende een millioenste seconde met een collega sameii in dezelfde baan te zijn en precies dezelfde energietoestand te hebben. Klinkt dit alles niet als een vreemde droom? Maar wij doezelen weer in en beleven nog wonderlijker dingen. Vroeger meende men, dat alle natuurprocessen continu verlopen. Natura non facit saltum, zo zei men; de natuur maakt geen sprongen. Men sprak deze grondwet steeds in het Latijn uit, zo zeker was men van haar onwrikbare

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen