1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 47

GENEESKUNST EN EXISTENTIALISME

31

wezen van de mens en van de dingen is, zij praten over de relatieve en absolute normen, zij trachten de redelijkheid van al het geschapene te doorgronden, zij nemen veelal aan een rijk van essenties, van wezeaheden, waarin eeuwig geldende normen heersen over de mensenwereld. De existentie-filosofie daarentegen is geen abstracte bespiegeling, maar een dringend appèl op de mens als oorsprong en eindpunt van het filosofisch vragen (B e e r 1 i n g). Het existentialisme concentreert zich daarbij uitsluitend op de concrete bestaanservaring van de individuele mens. Het acht in de samenleving, in de geschiedenis der mensheid geen redelijke grond aanwezig. Volgens de existentialisten zijn er geen wetten of normen en evenmin hogere ideeën; er zijn alleen existenties, d.w.z. menselijke ervaringen. Want nogmaals gezegd, onder existentie verstaan zij niet het bestaan in scholastische zin, een min of meer abstracte, onveranderlijke wezensbepaling, maar het bestaan als het onbepaalbare, steeds veranderlijke, als iets wat zich ten enenmale niet in essentia vatten laat 12). Wijsbegeerte is niets anders dan de praerationele zelfkennis van de existerende mens, d.w.z. zelfkennis, welke aan de rationele kennis vooraf gaat. Om die reden achten zij de filosofie geen wetenschap te zijn. Niet, omdat de wijsbegeerte beneden de wetenschap staat, doch omgekeerd, omdat de wijsbegeerte boven de wetenschap staat. Zo bezien zou men het existentialisme een horizontale filosofie kimnen noemen, omdat het uitsluitend gericht is op de mens, emotioneel-voluntatief geïnterpreteerd, staande op een waarde- en normvrije bodem en gespeend van alle abstracte principia. Elke medicus zal het bij deze uiteenzetting over het existentialism.e zijn opgevallen hoeveel raakvlakken deze filosofie met de geneeskunst heeft en hoeveel verschillende trekken uit deze nieuwe wijsgerige stroming men ook in de medische wetenschap aantreft. Allereerst wordt de geneesheer dagelijks geconfronteerd met het concrete menselijke bestaan. En deze kennismaking is niet bepaald bemoedigend. Nu eens ziet hij de menselijke ellende onder het beeld van pijn en smart, dan weer onder het beeld van angst en zorg, nu eens wordt hij geroepen bij een patiënt met heftige benauwdheid, dan weer bij iemand met gedeeltelijke of gehele verlammingen, nu eens betreft het een stoornis op lichamelijk gebied, dan weer een afwijking in het zieleleven, welke zijn aandacht vraagt. Maar hoe ook gevarieerd, altijd betekent uitoefenen van de geneeskunst in aanraking komen met een brok menselijke ellende, dat vroeg of laat, snel of langzaam, maar in elk geval onafwendbaar tot de dood voert „Wie leeft er, die de slaap

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen