1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 248

172

F. H. PRUIJS

bepalen of mag men verwijzen naar de (ook tijdelijke, óók niet vanzelfsprekende) hoogtepunten van geslaagde integratie? Of in de taal van Binswanger: is de mens in zijn idios kosmos dè mens of moet men hem een eerlijke kans geven en hem ontmoeten in de koinos kosmos? Hiermee hangt samen een psychologisch of terminologisch bezwaar: Sierksma verklaart meermalen dat de waarneming onder het algemene begrip projectie valt, omdat „in iedere waarneming de objectiviteit doortrokken is met subjectiviteit" (pag. 36). Of op pag. 56: „Men kan in principe een waarneming even goed analyseren „auf der Ohjektstufe" èn „auf der Subjektstufe" als een droombeeld! (cursivering van S.). Het is voor ons zenuwartsen juist zo belangrijk dat een waarneming niet „auf der Subjektstufe" geanalyseerd behoeft te worden, doch alleen het droombeeld, de illusie en de hallucinatie. Als iemand waarneemt dat de zon geleidelijk afneemt in lichtkracht en dat het schemerdonker wordt midden op de dag dan behoeft de zenuwarts zich daar niet mee te bemoeien, want hij kan het zelf ook waarnemen en deze zonsverduistering is zelfs door de geleerden voorspeld en in de krant aangekondigd. De zonsverduistering is geen projectie maar een predictie en vóór alles een feit. Geen Boeddhistische leraar kan hem „wegverklaren" tenminste niet voor een natuurwetenschappelijk geschoold westerhng. Als daarentegen één mens verklaart dat het midden op de dag donker voor z n ogen wordt, terwijl niemand anders iets dergelijks waarneemt, dan is het meestal wel zaak een dokter te raadplegen en als die „niets kan vinden" een zenuwarts, die dan te zijner tijd wel een verklaring „auf der Subjektstufe" zal vinden. Ik schaam me bijna dit zo uitvoerig te betogen en ik vermoed dat de lezer mij kleinzielig en pedant vindt, maar ik heb het onplezierige gevoel dat Sierksma het onderscheid inderdaad niet zo scherp ziet. Op pag. 63 noemt hij de projectie een waamemingsmiddel. Inderdaad kunnen wij door een projectie veel leren over de inhoud van ons onbewuste, maar alleen als wdj de projectie herkend hebben en dus „teruggenomen". De patiënte die mij vertelde „dat de muren haar uitscholden voor hoer" leed aan een gehoorshallucinatie, maar zij nam beslist niets waar, noch van haar buitenwereld noch van haar binnenwereld. Voor mij als buitenstaander was deze projectie een „waamemingsmiddel" dat mij vertelde dat zij schuldgevoelens had, die haar Ik niet kon accepteren. Juist door deze schuldgevoelens te projecteren op de muur was zij „er af'; ze verklaarde nl. dat „zij het heel goed maakte maar dat de muren zulke gekke dingen zeiden". Zolang de projectie voor

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen