1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 96

68

R. C. KWANT

een beeld van het Haagse straatleven uit die periode. Bij het bekijken van zulke platen geraakt men in verbijstering, en vraagt men zich af, hoe een zo radicale verandering binnen één mensenleven mogelijk is. De bevolking van ons land bedroeg toen aanmerkelijk minder dan de helft van nu. De industrialisatie was betrekkelijk gering, en ons land was overwegend agrarisch. Van een sociale beweging was nauwelijks sprake. Men leefde nog in het optimisme van de 19de eeuw, die men nota bene aanduidde als de eeuw van de vooruitgang. Men was blind voor de negatieve factoren van het toenmalige leven, die de marxistische beweging en twee wereldoorlogen zouden uitlokken. De traditionele rangorde der standen bestond nog. Niemand dacht aan popularisering van de cultuur. Auto's bestonden nog niet. Wij vergeten gemakkelijk — en ook onze ouden van dagen hebben het eigenlijk vergeten — dat onze bejaarden in die wereld zijn geboren en opgegroeid. Snelle aanpassing was in hun jeugd nog niet nodig. Voor bijna allen scheen de toekomst in het heden vast te liggen, want de sociale continuïteit was nog zeer groot. Wie in een arbeidersmilieu opgroeide, zou arbeider blijven; wie in een hoogstaand cultureel milieu geboren mocht worden, zou in dat milieu mogen leven. Wij, mensen, zijn zo, dat wij ons in het heden kunnen gedragen, dank zij de ervaring die wij in het verleden hebben opgedaan. Gedragen door het verleden, kunnen wij bestaan in het heden. Wanneer wij aan tafel gaan, weten wij, wat te doen met bord en servet, met lepel, vork en mes, en wij weten ook, hoe wij met onze tafelburen moeten omgaan. Wij weten dit alles, dank zij de ervaring die wij in het verleden hebben opgedaan. Zeker, het is niet onmogelijk, dat wij in het heden scheppend optreden. Maar ook bij dit scheppend optreden worden wij toch gedragen door de ervaringen van het verleden. Ons bestaan is opname van het verleden naar de toekomst toe. Wie geen verleden tot zijn beschikking heeft, kan niets en is niets. Het is daarom onvermijdelijk, dat wij vergroeid raken met het verleden, en hierbij moeten wij denken zowel aan het persoonlijke als aan het gezamenlijke verleden. Immers, door ons verleden zijn wij iets en kunnen wij iets; dank zij het verleden krijgen wij vorm en gestalte. Wij zijn aan ons verleden niet volkomen vastgeketend, want wij zijn „mouvement de transcendance", een steeds weer zichzelf overstijgende beweging. Maar zelfs warmeer wij het verleden neantiseren en ons ervan verwijderen, dan kunnen wij dit toch niet doen, zonder door datzelfde verleden getekend te worden. De revolutionairen van 1789 werden getekend door het feodale verleden dat zij wilden vernietigen, en het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen