1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 72

52

METABLETICA DER MATERIE

schappen verband te leggen" [MM 364]. Een minder grotesk voorbeeld: Saccheri schreef zijn boek met de eerste niet-euklidische stellingen in 1733 — maar in vorige metabletische schrifturen was reeds 1740 als jaar van uitzonderlijke betekenis gepousseerd. De beide jaartallen moeten dus aan elkaar worden gepraat, hetgeen „lukt" o.a. via Hume's „A Treatise of Human Nature" dat in 1739/1740 verscheen maar door de schrijver reeds in 1732, 1733, 1734 gepremediteerd was. Laat Hume nu in dit werk een paar opmerkingen maken die op het eerste en vijfde postulaat van Euklides betrekking hebben! Daarmee is het kunststuk volbracht; ,,Samen met Saccheri is Hume de eerste niet-euklidische schrijver. [. . . ] Ondanks de kortheid van zijn mededeling komt hij verder dan Saccheri. Daar het zin heeft op zulke kleinigheden te letten, en er een wenk in te zien, richt ik de aandacht op de jaren van verschijnen van Hume's Treatise, 1739, 1740. Niets kan mij meer welkom zijn. In een ander verband schreef ik al over die tijd" [MM 130]. Als commentaar hierop mag ik misschien wel enige woorden van vdB zelf aanhalen [M 71]: „Wie beheerst is door een hypothese, vindt er steeds de bewijzen voor" . . . ! Nabeschouwingen (2): Metabletica als boodschap We kunnen het feit, dat wij mensen veranderen met de tijden, niet concreet genoeg nemen — dat is één onderdeel van vdB's boodschap. Ik onderschrijf dit volkomen; het wordt te veel vergeten. Maar is het nodig daar een veranderende wereld — objectief, materieel veranderend — bij te slepen, en wordt de boodschap daar geloofwaardiger door? En wat jammer dat vdB — ondanks zijn grote geleerdheid — zo'n provinciaal blijkt te zijn, die niet verder kijkt dan het blanke, rijk geworden, zogenaamd Christelijke Westen. Dit stelt mij teleur juist bij vdB, de profeet van het contact, de medemenselijkheid. Zijn wij niet evenzeer andere mensen, echt, heel reëel anders denkende, voelende, reagerende mensen dan bijvoorbeeld de Papua's, bij hun „daad van vrije keuze", anders ook dan de daarbij toezicht houdende Indonesiërs? Betekent medemenselijkheid, of eenzaamheid, leven of dood voor ons hetzelfde als voor de Biafranen, of voor de hen uithongerende Nigerianen? Ik hoop van harte dat vdB in de toekomst ook de andere medemensen in zijn beschouwingen betrekt! Een tweede element in vdB's boodschap is zijn nadruk op de innerlijke samenhang van culturen. Ook dit spreekt mij sterk aan. Het is geen „toeval" als een belangrijke ontdekking door meerdere

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen