Wetenschap en rekenschap - pagina 587

H O N D E R D JAAR FILOSOFIE AAN DE VRIJE UNIVERSITEIT

faculteit. De èn door Bavinck èn door Waterink onderstreepte wijsgerige onder-

stellingen van de psychologie raakten hiermee echter niet geheel uit het zicht,

mede dankzij het optreden van C.Sanders (geb. 1921). Deze volgde in 1961

Waterink op met betrekking tot de theoretische psychologie. Daarnaast doceert hij

de geschiedenis van de psychologie, sedert 1974 ook de wijsbegeerte van de

psychologie.

In zijn inaugurele oratie Christelijk geloof en empirische psychologie (1962) ge-

waagt Sanders nog wel van christelijke psychologie (CG 18). Zijn naderhand

steeds meer beklemtoonde grondstelling is echter reeds hier te vinden, namelijk

dat christelijk geloof en empirische psychologie in feite incommensurabel zijn. Het

christelijk geloof vertegenwoordigt een bijzondere ken- en zijns-wijze, die van het

persoonlijke kennen in liefdevolle ontmoeting; de empirische wetenschap daar-

entegen een andere kenvorm, die van het onpersoonlijke, abstracte en objectieve

kennen, slechts geldig binnen een afgeperkt „universe of discourse" (CG 18). In

„De taal van de predikant" (1969) heeft hij een en ander uitgewerkt. De taal van de

wetenschap, in casu van de psychologie, wordt verworven door een bepaald soort

reductie, die modellen bouwt en verklaringsbegrippen hanteert (TP 214-220) maar

geen ontologische pretentie heeft (TP 225), terwijl de taal van het geloof „procla-

matietaal" is (Van Peursen), niet beschrijvend maar bevrijdend.^*

Met dit al staat Sanders geen kantiaanse boedelscheiding voor van geloof en

wetenschap. Want de abstracte modellen van de hedendaagse wetenschap „ont-

hullen" — fenomenologisch gesproken — toch wel iets van de werkelijkheid

(TP 225) en de gereduceerde mensbeschouwing van de moderne psychologie (zo

zegt zijn Inleiding in de grondslagen van de psychologie, 1976) geeft toch wel een

„benaderende voorstelling" van de mens (IP 115). En omgekeerd dienen de ver-

kondigende woorden van geloof en prediking toch wel functioneel te zijn en te

slaan op de hedendaagse werkelijkheidsbeleving (TP 228). Streefde Sanders in

zijn inaugurele rede nog naar een „integratie" van geloof en psychologie (CG 18),

thans beoogt hij op zijn minst een „interactie". De empirische wetenschap kan de

begrippen van het geloof en de taal van de theologie van veel metafysische ballast

bevrijden. Het geloof kan omgekeerd de wetenschap bevrijden van „verabsolute-

ring" van eigen inzicht (CG 17). Inzoverre strookt Sanders zienswijze met een

moderne wetenschapstheorie als van Kuhn dat beiden de wetenschapsbeoefening

relativeren en relateren aan prevalerende paradigma's, dit is aan denkgewoontes

en wereldbeschouwingen. Het onderzoek van Sanders en zijn vakgroep is altijd

sterk historisch gericht geweest; het krijgt tegenwoordig een systematische spits,

gericht op de genoemde wetenschapstheoretische problematiek, nader, op de

mogelijkheden en beperkingen van de hypothetisch-deductieve methode in de

psychologie.

581

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen