De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 56

gepaard ging met een voor buitenstaanders irritante triomfantelijke

toonzetting.

De achter Kuyper georganiseerde 'kleine luyden' mochten er

met hun meest zuivere openbaring van Gods kerk nadrukkelijk bij

zijn. Zij hadden hun voormannen in de raden, staten en ook in de

regering. Het Pro-Rege-motief klonk overal door in de vergaderza-

len van de 'mannen-broeders'.

De filosoof moet bij dit grondmotief opmerken dat er nog vele

vragen open bleven, met name vragen over het dualisme van ziel en

lichaam, van geestelijk en stoffeUjk, van particuliere genade en

gemene gratie.

Zoals we nog zullen zien, wierp de machtige gestalte van

Abraham Kuyper in de laatste jaren van zijn leven ook een

reusachtige schaduw. Het hcht van het Pro-Rege-motief, dat de

'kleine luyden' zo sterk wist te stimuleren, werd door die schaduw

niet weinig verduisterd. Maar op zichzelf gaf dat grondmotief een

duidelijk zin-perspectief aan het leven. Vele 'mannen-broeders'

werden er door aangesproken. Binnen de Vrije Universiteit

inspireerde dat motief zelfs tot een geheel eigen calvinistische

wijsbegeerte. De ontwikkeling en bestrijding daarvan zal veel van

onze aandacht vragen.

Bijlage: DE ANTROPOLOGIE VAN ABRAHAM KUYPER

Voor een goed begrip van de problemen van ziel en lichaam, zoals die

gedurende de periode 1905 tot 1955 aan de orde kwamen, is een

inzicht in de antropologie van Abraham Kuyper nodig. Ik schreef

daarover op de bladzijden 166 tot 172 en 256 tot 268 van Kuyper en de

VU, maar het is wenselijk dat onderwerp verder uit te werken. Kuypers

gedachten werkten door bij zijn lezers en leerlingen. Met name J.

Waterink, V. Hepp en H. Dooyeweerd hebben daarbij elk eigen

accenten gelegd.

Na 1905 heeft Kuyper niets meer aan zijn antropologie toegevoegd,

zodat het onderwerp strikt genomen buiten het historische kader van dit

boek valt. Daarom ga ik er in een bijlage op in.

Kuyper was dichotomist. 'Met alle Gereformeerden verwerpen ook wij

de Trichotomie, althans voor zoover ze drie substanties in den mensch

stelt', schreef hij in zijn Encyclopaedie. De vijf faculteiten van een

universiteit baseerde hij op het psychisch en somatisch bestaan van de

mens.

Dichotomist was Kuyper, althans voor wat betreft de aanvaarding van

twee substanties. Met dat 'althans' schiep Kuyper ruimte voor meer

52

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen