De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 65

Daar trekt de zwarte doodskleur over dien steen der hulpe en des

aanstoots tevens, hij wordt brokkelig en kruimelig, hij stort als stof in

het stof...

Met deze romantisch-emotionele woorden begon Anema zijn

herdenkingsartikel in Stemmen des Tijds. Hij bracht niet alleen over-

vloedig zijn gevoelens van liefde maar ook van afstand onder

woorden. Dat was niet voor het laatst, want Anema zou nog vaak

over Kuyper verhalen. Maar wel kwam in november 1920 met het

overhjden van Kuyper ook aan de VU een einde aan de 19de

eeuw. Want, hoe modem Kuyper in vele opzichten ook was, hij was

in de wetenschap voor alles een Mnd van zijn tijd, de 19de eeuw,

en Bavinck bleek meer dan hij een denker, die reeds tot de 20ste

eeuw behoorde.

Jan Romein heeft getracht omstreeks 1900 een grens tussen de

twee eeuwen aan te wijzen, maar zijn laatste grote werk. Op het

breukvlak van twee eeuwen (1964), bewees veeleer dat de 19de eeuw

doorliep tot de Eerste Wereldoorlog en tevens dat de 20ste eeuw

wortelde in de jaren rond 1880. De nieuwe eeuw, die in de kunst al

met het werk van Van Gogh, Gauguin en Cézaime begon, kwam

aan de VU pas omstreeks 1905 met Anema en Bavinck aan het

woord. Aan de VU stierf de voorgaande eeuw toen Rutgers in 1917

en Kuyper in 1920 overleed, terwijl Fabius daarna zelfs nog tot

1931 het verleden representeerde.

Aan de VU dacht men niet onverdeeld gunstig over Kuyper.

Anema en Bavinck hadden een nieuwe geest gebracht. Kuyper zelf

nam ook afstand van zijn universiteit. Zijn laatste woord tot de

studenten, een geschreven rede uitgegeven ter gelegenheid van zijn

tachtigste verjaardag in 1917 en getiteld Nog in den Band van

Voorheen, was een terugblik op de goede dagen, toen hij nog de

grote leider was. De deputatenrede over De Kleyne Luyden van

november 1917 ging eveneens over dat verleden. In de almanak van

1918 van het 'Studentencorps met de zinspreuk N.D.D.D.'

verscheen het in memoriam over zijn oude vriend, Vir clarissimus

F.L. Rutgers. De zeer uitvoerige serie artikelen met de kenmerkende

titel Van de Voleinding, werd in dat jaar beëindigd. Kuyper keek

veel op zijn eigen werk terug, maar ook stelde hij in zijn laatste

rede nog de vraag: Wat nu?

Dat vroeg Kuyper in mei 1918. 'Wat nu na Kuyper?' hadden al

vele jaren de jongeren zich afgevraagd.

61

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen