De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 47

2. Het Pro-Rege-motief van Kuyper

Bij het 25-jarig bestaan van de VU in 1905 was Kuyper een

ambteloos burger, die als oud-minister reisde Om de Oude Wereld-

zee. Hij was toen tien jaar predikant geweest, twintig jaar

hoogleraar en vier jaar minister-president. Hij was nog steeds, vanaf

1872, journalist en hij zou opnieuw, voor de derde keer, kamerlid

worden. Hij was en bleef zijn leven lang theoloog. Als poUticus,

theoloog en joumahst telde Kuyper in 1905, toen hij 68 jaar werd,

nog geducht mee en hij bezat tot zijn dood in 1920 nog veel macht

als voorzitter van het Centraal Comité der Anti-Revolutionaire

Partij en als geestelijk leider van de gereformeerde 'kleine luyden'.

Kuyper was romantisch en bezat een religieuze en dwingende

persoonlijkheid. Hij boog elke dag de knieën om het ook als

politicus met God eens te worden. Hij erkende God als de enige

soevereine macht en hij was bereid in Gods wil te berusten, maar,

zo schreef hij er in een brief aan zijn verloofde bij: 'maar wil dan

ook, o, zoo diep in Gods bestel indringen'. Als politicus en theoloog

bleef hij dat pogen.

Zijn zekerheid vond hij in een letterlijk geïnspireerde bijbel en

in de theologie van het Calvinisme. Dat Calvinisme trachtte hij in

rapport te brengen met het denken van de 19de eeuw.

Hij reageerde in de filosofie op Marx, Darwin en Nietzsche, in

de letterkunde op MultatuU, de Tachtigers en het Symbolisme, en in

de politiek op het imperialisme van Duitsland, Engeland, Amerika

en Japan. Maar Kierkegaard, Freud, Van Gogh, Picasso, Strawinsky

en Einstein vielen buiten zijn gezichtskring. Deze namen bepaalden

reeds de cultuur in de jaren voor 1914, maar tegelijk behoorde de

tijd tot de Eerste Wereldoorlog ook nog tot de 19de eeuw. Kuyper

behoorde in die jaren voomamehjk tot de voorafgaande eeuw.

Om Kuyper in zijn laatste periode, van 1905 tot zijn dood in

1920, goed te begrijpen, geven we een samenvatting van wat we in

het eerste deel over Kuyper en de VU vonden. Daarna willen we

met name het boek Pro Rege bespreken, waarin Kuyper probeerde

de motieven van de particuliere en de algemene genade in een

synthese met elkaar te verbinden.

De eerste bekering van Kuyper, in maart 1863, leidde tot zijn

innerhjke aanvaarding van het predikantschap. Hierop volgde in de

43

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen