Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 267

aum

staat, heeft ons bewustzijn twee grondvormen, die eenerzijds tot de

voorstelling en anderzijds tot het begrip leiden', concludeerde hij. Maar

meteen poogde hij deze dichotomie te overbruggen door de relatie tus-

sen ziel en lichaam organisch te noemen. Het begrip 'organisch' over-

brugde voor de romanticus alle verschil.

Voor we nader ingaan op de dichotomie en het organisch verband tus-

sen ziel en lichaam, schenken we eerst aandacht aan de integratie van

de momenten en relatiën, die corresponderen met het voorstellingsver-

mogen en het denkvermogen. Tegenover de differentiatie van de

kosmos en de daarin gelegen gedachten in momenten en relatiën, kende

Kuyper ook de integratie-idee.

De kosmos en de daarin uitgedrukte Raad Gods had een integraal ka-

rakter. Dat was het object der wetenschap als de gehele totaliteit van alle

kennis. Daarmee correspondeerde ook een geïntegreerd subject. De we-

tenschap was een geïntegreerd organisch geheel, en het subject was de

mensheid als de integratie van alle mensen. Door geheugen, taal, beeld

en schrift, drukkunst en bibliotheken ontstond de geïntegreerde weten-

schap van de mensheid, beide in hun totaal gedacht.

Deze organisch samenhangende kennis van de mensheid zou dan tot

actieve beheersing van de kosmos moeten leiden, want kennis leidt niet

alleen tot inzicht maar ook tot macht. Het machtsmotief speelde in de

wetenschap volgens Kuyper een grote rol. De macht van de mens moest

bij hem namelijk leiden tot de eer, de souvereiniteit en het koningschap

van God als eindmotief.

Intussen ging hoofdstuk 2 van het algemene deel der Encyclopaedic

over 'De wetenschap gestoord door de zonde'. Ook hier volgde, na een

bespreking van de vele vormen van dit verschijnsel, een integratie in een

wortelbegrip. Aan de wetenschappelijke arbeid lag namelijk een uit-

gangspunt ten grondslag dat uit het geloof van de mens voortkomt.

'Geloof ïs en blijft altoos en op elk gebied de laatste schakel, waar-

door het object van ons weten met ons wetend ik in verband wordt ge-

zet',

en daarom concludeerde hij tot 'tweeërlei ontwikkeling der weten-

schap.'

Hiermee keerde Kuyper terug naar het begrip wedergeboorte of palin-

genese. De tegenstelling tussen de twee totaal-systemen van Selection

(Darwin) en Election (Calvijn) werd bij hem een zaak van de mystieke

kern van de mens.

'Dit bestaan nu van tweeërlei menschen brengt teweeg het bestaan

van tweeërlei menschelijk leven en iQVQnsbewustzijn, en dus ook

261

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen