Voetstappen in opwaaiend zand - pagina 41

lotgevallen van het project 'publieksactiviteiten' Dat gebeurt hier tegen de ach

tergrond van een aantal maatschappelijke processen, met als centrale notie

'emancipatie'

De Vrije Universiteit is heel lang onvoorwaardelijk gesteund vanuit haar achter

ban, de zogenaamde 'kleine luyden', een orthodox christelijk deel van de Neder

landse bevolking Zij werkten zich m de loop van de negentiende eeuw op van

een groep met maatschappelijke achterstand tot een goed georganiseerd en wel

varend deel van ons volk Dat gebeurde in een maatschappelijke strijd die werd

gevoerd vanuit concrete doelstellingen Het proces dat zo in gang werd gezet,

vertoonde alle trekken van maatschappelijke emancipatie Een van de belang

rijkste strijdperken was het (lager) onderwijs, speerpunt van de emancipatie '

Kampplaats immers voor de strijd der wereldbeschouwingen en concentratie

punt van de betrokkenheid van de kleine luyden Ondanks de afwijzing van de

Verlichtingsideologie dat kennis in staat was om de mensheid vrijheid, vooruit

gang en geluk te brengen, was de opvatting dat onderwijs tot geestelijke ver

heffing en maatschappelijke stijging leidt, ook in hun kringen wijd verbreid Het

succes van de schoolstrijd, die in 1917 uithep op de gelijkbekostiging van open

baar en bijzonder onderwijs, was dan ook een van de belangrijkste van deze

emancipatiestrijd

De uitgroei van de Vrije Universiteit tot een volledige instelling van wetenschap

pelijk onderwijs en de gelijkstelling in subsidiering kunnen met recht als bekro

ning van dit emancipatieproces worden beschouwd Tot het zover was, is de

Vrije Universiteit, en nadien het VU ziekenhuis, belangeloos en met grote inzet

door de 'kleine luyden' gesteund en onderhouden (met o a de roemruchte VU

busjes) Een eigen hogere christelijke school sprak sterk tot verbeelding en offer

vaardigheid De VU was 'onze VU', zoiets als een boegbeeld van de gerefor

meerde wereld

Het was een lange weg naar gelijkbekostiging Gezien het verloop van de strijd

om het bijzonder lager onderwijs was dit met meer dan hegnjpelijk, first things

fiirst Ook ontbrak het aan urgentie, hoger onderwijs viel buiten de leerplicht en

kwam dus niet op dezelfde wijze als lager onderwijs voor subsidie in aanmer

king Tevens was er een verband met de bijzondere aard van de universiteit zelf

Het bijzondere karakter verkleinde het arsenaal aan kandidaten voor weten-

schappelijke posten omdat aan hen nadere levensbeschouwelijke voorwaarden

werden gesteld (ze moesten een grondslag ondertekenen die terugging op de

kerkelijke belijdenisgeschriften) Wetenschappers moesten dus aan twee stan

daarden voldoen - van hun vakgebied en van het geloof - en het vinden van

deze combinatie was met eenvoudig, met als gevolg een relatief trage ontwikke-

hng tot een volwaardige universiteit Pas in de jaren vijftig werd de VU, met de

stichting van de Medische Faculteit, een complete hoger onderwijsinstelling

De geldigheid van haar diploma's was al veel eerder verkregen, nu ging het om

subsidiering door de Haagse overheid Die was een blijk van erkenning door de

39

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen