Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 274

aan andere universiteiten gestudeerd, zoals Buytendijk en Bouman, of ze hadden elders

aanvullende vorming genoten, zoals Zevenbergen en Pos. Maar nu kwamen ze regel-

recht voort uit de vu-gemeenschap en voelden zich daar ook hecht mee verbonden. Ze

wilden een echte, christelijke, vrije universiteit. Maar het moest wel een andere zijn.

Misschien wel de zuiverste vertegenwoordiger van dat streven is W.F. de Gaay Fort-

man, die als rector zeven jaar lang een stevig stempel op de universiteit heeft gedrukt.

Voor hem stond vast dat wetenschap vrij moest zijn. Dat had hij al uitgesproken in zijn

eerste rectorale rede van 1963. Wij moeten onverkort vasthouden, zo verklaarde hij toen,

aan de vrijheid van het wetenschappelijk onderzoek. Daar heeft ook de reformatie van de

zestiende eeuw voor gestaan. Elke beknotting van die vrijheid, hoe gering ook, is vol-

strekt onaanvaardbaar.^*" De verwijzing naar de reformatie is minder gelukkig, want die

verstond onder vrijheid de uitsluitende gebondenheid aan het Woord Gods. Het is niet

uitgesloten dat De Gaay Fortman het ook zo bedoelde. Maar vrijheid is bij hem in elk ge-

val wel een individueel recht waar niemand inbreuk op mag maken. Ieder is vrij weten-

schap te bedrijven zoals hij het ziet, en hij is aan geen enkele instantie verantwoording

schuldig. Het uitgangspunt van 1880 is daarmee principieel losgelaten.

Maar een christelijke universiteit blijft het wel. Zij moet 'voor haar deel meewerken

aan de komst van het koninkrijk Gods. Zó wetenschap bedrijven, dat de wereld een tik-

keltje rechtvaardiger, een tikkeltje liefdevoller wordt.' De student die in een interview

dit antwoord kreeg, vroeg of het niet concreter kon. De Gaay Fortman vulde toen aan.

'Haar taak is, met uitsluiting van de natuurwetenschappen, de wereld waarin wij leven

maatschappelijk en geestelijk goed door te lichten en de maatschappelijke en geestelijke

ideologieën te ontmaskeren. Specifieke taak is: het bijeenbrengen van christenen om uit

te maken wat in de verschillende wetenschappen de kernvragen zijn.'^"*'

Treffend blijkt hier in welke moeiten mensen zich begeven als zij het oude ideaal van

de christelijke wetenschap laten varen, en dan moeten uitleggen waarom een christelijke

universiteit toch nog reden van bestaan heeft. Ieder christen moet voor zijn deel mee-

werken aan de komst van het koninkrijk, de kruidenier en de slager evengoed als de pro-

fessor. Maar daarmee is niet gezegd dat christelijke universiteiten wel, en christelijke

supermarkten of slagerijen niet nodig zijn. Terecht dus, dat de kritische student door-

vroeg. Dan zoekt De Gaay Fortman het in een geestelijk en maatschappelijk doorlichten

van de wereld waarin wij leven. Maar hoe diep zullen de problemen gepeild zijn, als de

spreker begint de natuurwetenschappen buitenspel te zetten, en dat in 1968.'' En dan

duikt plotseling een specifieke taak op: je moet christenen bij elkaar zetten om te zoeken

naar de kernvragen in elke wetenschap. Waarom moeten christenen dat doen.'' Kunnen

zij betere antwoorden vinden dan niet-christenen.' Als dat inderdaad het geval zou zijn,

moet in de verbinding tussen christendom en wetenschap toch een bijzondere waarde

liggen. Daar zou De Gaay Fortmans uiteenzetting over moeten gaan.

Niettemin is De Gaay Fortman in deze generatie een gezaghebbend man geweest, die

velen heeft geïnspireerd. Daaruit blijkt wel dat er grote behoefte bestond aan iets

270 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen