Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 135

precies andersom. Hij meende juist, 'dat het alleen geoorloofd is daarmee geen rekening

te houden als het tegen de conscientie ingaat'. Woltjer toonde zich het strijdbaarst. Hij

begreep niet waarom hij een predikant moest afvallen die de drie formulieren van enig-

heid had ondertekend. Hij dacht voor zijn trouw eerder lof dan blaam te verdienen.

Deze hardnekkigheid viel niet goed bij de besturende colleges. Ze wensten van de vier

een nadere verklaring die zowel directeuren en curatoren alsook de achterban zou kun-

nen bevredigen, die reeds sprak van verwording.^'^ Ds. J.E. Vonkenberg, voorzitter van

de Bond van Jongelingsvereenigingen op Gereformeerden Grondslag, deelde in januari

1927 de penningmeester mee niet meer te zullen contribueren, 'tenzij de quaestie met de

vier schismatieke hoogleeraren geheel van de baan is'.'t74 De moeilijkheid voor de be-

stuurders was dat ze eigenlijk geen vuist konden maken. Wilden ze een docent ontslaan,

dan zou aangetoond moeten worden dat zijn onderwijs afweek van de gereformeerde be-

ginselen. Zo'n onderzoek, had Grosheide al vroeg gewaarschuwd, zou waarschijnlijk

met vrijspraak eindigen'*75^ en zo'n uitslag zou door de verenigingsleden als een neder-

laag worden beschouwd.

De directeuren konden aan de toenemende kritiek echter niet voorbijzien. Ofschoon

ze erkenden dat toezicht op het onderwijs onder de verantwoordelijkheid van de curato-

ren viel, vroegen ze zich in hun vergadering van 12 mei 1927 toch af waar ze met de vier

aan toe waren.+''' Idenburg ging het verst. Hij wilde weten of bij de schismatieke docen-

ten iets van hun afwijking gebleken was. Over Woltjer kon hij weinig zeggen, omdat die

'in den laatsten tijd op wetenschappelijk gebied niets heeft gepubliceerd'. Maar hij had

wel het boekje van Pos over taalwetenschap gelezen, en er geen christelijk woord in ge-

vonden. Hij begreep niet hoe Woltjer indertijd zo'n man had kunnen aanbevelen. Dat

kon ds. Van Schelven hem uitleggen: hij moest wel, 'omdat alle anderen bedankten'.

Zo leidden de bezwaren tegen de kerkelijke opstelling van Woltjer en Pos haast van-

zelf tot kritiek op hun wetenschappelijke kwaliteit: Pos was derde keus, en Woltjer pro-

duceerde niet meer. Maar zelfs als dat waar zou zijn was daarmee niets opgelost. Gebrek

aan niveau was geen grond voor ontslag. Men zou toch samen met de docenten een uit-

weg moeten vinden. Na veel herhalingen en vruchteloze pogingen werd de discussie uit-

eindelijk afgesloten met een commissierapport, uitgebracht in de jaarvergadering van

1928. Op één punt kregen de dissidenten gelijk. Kerkelijke uitspraken hadden voor de

universiteit geen kracht. Wel was ieder gehouden alles te aanvaarden wat de Schrift leer-

de of meedeelde. Niemand mocht dus bestanddelen van het heilige geschiedverhaal in

twijfel trekken, 'zonder het aanvoeren van deugdelijke, met het schriftgezag bestaanba-

re gronden'.+77

Daarmee verdween de kwestie van de agenda. Was ze tot een goed einde gebracht? In

formele zin scheen ze opgelost zoals de besturende colleges wensten. Maar één voor-

waarde zou dan toch vervuld moeten worden. De toetsing zou niet staan aan de betrok-

kenen zelf Van Schelven had altijd volgehouden, dat aan de Vrije Universiteit niemand

rechter over eigen beginseltrouw mocht zijn. 'Het gezag der Schrift, gehandhaafd door

ERVEN OF LENEN 1905 1926 I3Ï

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen