Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 116

van zijn vermogen ter beschikking gesteld bleek te hebben aan de Vrije Universiteit. Een

naar hem genoemde stichting zou ieder jaar geld uitkeren ten behoeve van de uitbouw

van de universiteit naar vijf faculteiten.^^" In het eerste jaar 1911 was dat 24.000 gulden.

De schenker had in zijn testament de wens uitgesproken dat binnen de medische facul-

teit onderwijs gegeven zou worden in de homeopathie, waarvan hij in eigen leven 'de

schoonste resultaten' had gezien.3-i' Een eis was dat echter niet, en de Vrije Universiteit

heeft er nooit een leerstoel voor ingesteld. Wel werden Van Hasselt en Buytendijk in

1913 benoemd tot assistenten33^, en kon in 1916 de eerste steen gelegd worden voor het

fysiologisch laboratorium, waar Buytendijk de leiding zou krijgen.333

Met de komst van de eerste assistenten werd de vraag acuut of de eis van instemming

met de grondslag van de universiteit ook moest gelden voor de staf van de Valeriuskli-

niek. Bouman hield zich eerst alsof de kwestie geen praktisch belang had. Iemand als

Buytendijk gaf geen colleges en kwam met de studenten nooit in aanraking.334 Maar wel-

dra erkende hij dat het Buytendijk aan ambitie niet ontbrak.335 Een man van zijn kwa-

liteit kon eisen stellen. Al in 1914 kreeg hij een aanbieding uit Nederlands Indië. Hij wil-

de wel blijven, mits hij benoemd zou worden tot lector. Maar paste hij aan de Vrije

Universiteit.' Curator Schermers had vernomen dat Buytendijk instemde met de gere-

formeerde belijdenis, en van zins was zich aan te sluiten bij een gereformeerde kerk.

Bouman voegde eraan toe dat aan Buytendijk 'langzaam het licht over allerlei principi-

eele problemen is opgegaan'. Anema vond het niettemin wat vroeg voor een lectoraat,

zolang er juist over het principiële twijfel bestond, en Fabius voegde eraan toe dat bij

eerdere kredietbenoemingen wel voorbehoud gemaakt was voor het wetenschappelijke,

maar nooit voor de beginselen. Maar uiteindelijk stemde de senaat in33^, en Buytendijk

werd benoemd tot lector in de algemene biologie.

Bij de studenten vond dat grote instemming. Veel theologen gingen zijn onderwijs

volgen.337 Berkouwer was later onder zijn toehoorders, en de toekomstige studentenpre-

dikant S.J. Popma kwam via Buytendijk in aanraking met Max Scheler en Henri Berg-

son.33^ Pos roemde zijn 'sierlijke gaven'339^ en G.J. de Vries was onder de indruk van

Buytendijks voorname levensstijl, 'volkomen anders dan men destijds binnen de gere-

formeerde wereld kende'.3'to Bij anderen wekte dat juist achterdocht. Toen Bouman in

1918 voorstelde Buytendijk te bevorderen tot hoogleraar, maakten curatoren in eerste

instantie bezwaar tegen benoeming van een man, wiens beginselen nog niet scherp om-

lijnd waren. In zijn publicaties waren niet veel aanwijzingen te vinden over zijn stand-

punt ten aanzien van de grondslag. Zij bezweken echter voor het argument dat Buyten-

dijk bij zijn aanstelling als lector reeds instemming betuigd had.3't'

De aangewezen plaats om beginseltrouw te doen blijken was de jaarvergadering.

Grosheide stelde voor Buytendijk daar te laten optreden, om liefde op te wekken voor de

medische faculteit. Maar Buytendijk was verhinderd, hij moest in die periode naar een

fysiologencongres in Parijs.3t2 Ook dat was de medische faculteit: haar hoogleraren zou-

den veel meer dan hun alfa-collega's genoodzaakt zijn te functioneren op het internatio-

112 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen