Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 176
De Vrije Universiteit 1880-2005
en geloven: wetenschapsbeoefening en geloofsbeleving vloeiden bij hem in elkaar
Qygj. 289 f^jj beoefende de wetenschap als calvinist. De gereformeerde dogmatiek was
voor de theoloog Waterink het leidend beginsel van de psychologie.^^" Wel verre van die
binding als een hindernis te ervaren, was 'calvinistisch' voor hem een term die de hoog-
ste waardering uitdrukte. Was iemand hem sympathiek, maar helaas niet gereformeerd,
dan had hij de neiging deze persoon als 'een onbewuste calvinist' te beschouwen.^^'
Psychologie werd destijds gezien als een onderdeel van de filosofie, zodat Waterink
een leerstoel bezette in de faculteit der letteren en wijsbegeerte. Laboratoria en prac-
ticumruimten waren daar een onbekend verschijnsel, maar Waterink veranderde dat
meteen. In 1927 begon hij al met het psychotechnisch laboratorium, in 1931 volgde het
Paedologisch Instituut. Gestimuleerd door hun snelle groei kregen beide in 1938 een
dochterinstelling in Arnhem.^^^ Voor al dat werk vond Waterink externe financiers. Het
Paedologisch Instituut dankte mede zijn ontstaan aan de Vereeniging tot Opvoeding en
Verpleging van Idioten en Achterlijke Kinderen.^93 Al met al, constateerde rector Wille
in zijn jaarrede van 1935, beschikte Waterink over 'een heelen staf van assistenten'^94^
een ongekend verschijnsel in een alfa-faculteit. Waterink de manager en zakenman toon-
de zich hier van zijn sterkste zijde. Het instituut was dan ook een erkend pronkstuk van
de Vrije Universiteit, dat zowel in de vu-film als in de propagandabrochure van 1936 een
prominente plaats bezette.^^s En Waterink was daar de baas. Personeel dat zich aansloot
bij een niet-christelijke vakbond werd onverbiddelijk ontslagen.^'6
Het Paedologisch Instituut in de Vossiusstraat richtte zich op moeilijk opvoedbare
kinderen, niet alleen op hen die destijds achterlijken en idioten werden genoemd. Het
psychotechnisch laboratorium onderzocht mensen op hun geschiktheid voor een func-
tie of beroep. Typerend voor Waterink was dat het dan steeds ging om de totale mens,
niet enkel om speciale beroepsgerichte vaardigheden. 'Zijn streven, zijn verantwoorde-
lijkheidsgevoel, zijn betrouwbaarheid, zijn vermogen om zich aan te passen en te schik-
ken, zijn liefde voor de zaak, zijn omgang met meerderen. Niet door gebrek aan capa-
citeiten, maar door karakterfouten zijn de meeste mensen mislukt.'^'^ Er waren dan ook
veel grote bedrijven, beweerde althans de vu-reclame, die geen personeel aannamen
zonder advies van Waterinks laboratorium.^9» In elk geval heeft het een belangrijke bij-
drage geleverd tot de naamsbekendheid van de Vrije Universiteit.
Het past bij Waterink, die we al hebben leren kennen als een ijverig propagandist. Hij
was ook bereid bij te dragen uit eigen beurs. In 1936 beloofde hij uit de inkomsten van
zijn 'persoonlijke consultatieve practijk' alles af te staan wat hij meer zou ontvangen dan
duizend gulden.^9? Het kan best een aardig bedrag geweest zijn. Waterink was naast pe-
dagoog ook therapeut, steeds in de weer hulp te bieden aan kinderen of volwassenen, die
'door God op zijn weg geplaatst waren'.3 Later hield hij wekelijkse spreekuren, die
enorm konden uitlopen.3' In zijn correspondentie bevinden zich vele zeer persoonlijke
brieven met vragen om hulp bij alle mogelijke levensproblemen. Zijn antwoorden zijn
duidelijk en concreet. 'Ik zou u aanraden met uw handen weg te blijven uit de streek tus-
172 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's