Een handvol filosofen - pagina 66

6z I Fragiel begin (1880-1^18)

ware liefde nog niet gevonden. Daar kwam in 1888 verandering in. Hij leerde Johan-

na Schipper kennen, dochter van een reder in Vlaardingen, met wie hij in 1891 trouw-

de. Uit hun huwelijk werd in 1894 een dochtertje geboren, dat hun enig kind bleef.

In 1894 was Bavinck zover dat hij positief reageerde op het aanbod van de Vrije

Universiteit om hoogleraar te worden in de exegese van het Oude Testament en

Hebreeuws. Opnieuw volgde een periode van aarzeling en na enkele maanden, in

het voorjaar 1895, bedankte hij alsnog. Ook al had Bavincks aarzelende houding bij

verscheidene collega's aan de Vrije Universiteit de nodige irritatie gewekt, de per-

soonlijke verhoudingen waren goed gebleven. Voor het vervullen van de vacature-

Kuyper deed de Vrije Universiteit voor de vijfde keer een beroep op hem. Had hij

bij de eerdere mogelijkheden om over te stappen naar Amsterdam de belangen van

de Theologische School in Kampen zwaar laten wegen, deze keer golden die min-

der. Hij besefte heel goed dat zijn vertrek voor Kampen een aderlating zou beteke-

nen, maar hij vond ook dat hij veel voor de Theologische School had gedaan en dat

hij aan verandering toe was. Hij nam de benoeming aan en bleef bij zijn besluit.

Bavinck ging wonen aan de Singel 62, dicht bij het Centraal Station en het gebouw

van de Vrije Universiteit. Hij genoot van het leven in Amsterdam, maakte vaak lan-

ge wandelingen door de binnenstad en beleefde plezier aan de omgang met zijn col-

lega's. Van karakter aarzelend, een beetje zwaartillend en soms neigend naar pessi-

misme, haalde hij zijn hart op aan gesprekken met de opgewekte en humoristische

Geesink. Een hechte vriendschap ontstond met mr. A. Anema, die in 1904 werd be-

noemd tot hoogleraar in de Faculteit der Rechtsgeleerdheid.'"

Bavinck was een voorname persoonlijkheid, een man met innerlijke beschaving

die mede door zijn Leidse vorming uitstraling kreeg in zijn gedrag en optreden. Al-

leen al in zijn verschijning herkende men een geleerde. Zo wist hij in de omgang met

studenten een zekere gedistantieerdheid te combineren met vriendelijkheid en har-

telijkheid. Van hun kant waren de studenten zeer op hem gesteld. Hij was een ge-

liefd docent, niet in de laatste plaats omdat hij in zijn colleges actuele wetenschap-

pelijke en culturele vraagstukken besprak. Zij hadden het gevoel dat hij niet alleen

hun vragen begreep, maar er ook echt bij betrokken was.'*""

Beter dan de andere hoogleraren in de theologische faculteit voelde Bavinck dat

kerk en theologie gedwongen zouden worden nieuwe antwoorden te formuleren op

de problemen die in de cultuur, samenleving en politiek aan de orde waren. Lange

tijd had men in de kring van de gereformeerden volgens Bavinck gemeend 'alles met

"beginselen", theoretisch, deductief te kunnen oplossen', maar zo voegde hij eraan

toe: 'de werkelijkheid stoorde zich daar niet aan. (...) De feiten waren machtiger dan

de beginselen'."'' Sterker nog, in 1901 had hij geschreven dat een wetenschap die al-

leen gebouwd was op de grondslag van gereformeerde beginselen, zonder dat die

nader werden omschreven, 'rust op een zandgrond'.""^ Jaren later, in 1915, schreef

hij met anderen een brochure over Kuypers leiderschap van de Antirevolutionaire

Partij, waarin hij opmerkte dat beginselen niet 'de sleutel' bevatten tot het oplossen

van alle politieke vragen en dat men genoodzaakt was 'om een "neutrale zone" aan

159 Zie Bremmer, Bavinck en zijn tijdgenoten, pp. 202, 204. O o k Buskes, Hoera voor het leven, p. 34.

160 Zie Aalders, 12^ jaar Faculteit der Godgeleerdheid, p. l o i . O o k Bremmer, Bavinck en zijn tijdgenoten,

pp. 273-274.

161 Geciteerd uit Harinck e.a., 'Als Bavinck nu maar eens kleur hekende\ p. 50.

162 Bavinck, 'Gereformeerde beginselen'; uitgebreider in Bremmer, Bavinck en zijn tijdgenoten, p. 140.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen