Volkenrecht - pagina 12

2

die het krijgsveld aanschouwen doet, stellig nog slechts een mat beeld der ijzingwekkende werkelijkheid. Nuchtere zin tegenover sommiger afkeer van den oorlog is raadzaam ^). Aan overdreven waardeering van den vrede kleeft bijwijlen, merkt von Holtzendorff op''), de smet van grof materialisme. Ook herinnert hij er aan 6), dat wie in Europa het heftigst uitvaren tegen het leger, deels tot de klasse dergenen behooren, die met dynamietpatro. nen in den zak, koffiehuizen en schouwburgen bezoeken, of het als staatsburgerlijk grondrecht beschouwen om bij feestelijke gelegenheden ontplofbare bommen onder de menigte te slingeren. Maar hoe waar dit alles zij, toch eischt reeds het vreeselijke van den oorlog iets anders dan luchthartigen spot zelfs tegenover vredesdroomen. Aan plannen om den oorlog voor immer te bannen, heeft het overigens niet ontbroken. Van den Romeinschen Keizer Probus zoude het eerste ontwerp van duurzamen vrede afkomstig zijn ^). Meer bekend is het voorstel van den abbé de Saint-Pierre ^). En Kant's Zum ewigen F7'ieden \ Toch ging van beide schrijvers in dit opzicht geen groote invloed uit. Van de Saint-Pierre's plan schreef Leibnitz, dat het hem herinnerd had aan het ,,eeuwige vrede", eens boven den toegang tot een kerkhof gelezen ^). De Kardinaal Fleury noemde het, daar ook de meest vredelievende den oorlog niet verhinderen kon, voor verwezenlijking slechts vatbaar, als allen edel waren ^"j. Voltaire prikkelde het tot een hatelijk epigram bij het portret van den abt ^\ En Rousseau, die zijn werk wel uitbundig prijst, acht liet voor uitvoering toch ongeschikt i^). Eenige verandering kwam wellicht in de stemming door Kant's geschrift, maar deze had den eeuwigen vrede aan zoo vele schier nimmer te vervullen voorwaarden gebonden, dat hij volgens von Stengel i^) slechts onder groot voorbehoud tot hen te rekenen is, welke dien mogelijk achten. Voorts heeft men zich gevleid dat de oorlog door verandering van regeeringsvorm, bepaaldelijk door de republiek, zou voorkomen worden, welken ijdelen waan ook Ancillon bestreed i^). Of door toepassing van het nationaliteitsbeginsel, dat echter juist ter rechtvaardiging van het in Italië en Duitschland vergoten bloed is ingeroepen, en door alle vastheid los te wrikken in zijnen schoot de kiemen bergt van altoos nieuwen krijg. Intusscheu werden vredebonden opgericht ie), en vredescongressen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen