GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 32

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 32

Rede uitgesproken op den 46sten Dies Natalis der Vrije Universiteit

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

30 • Gemeentebestuur van Amsterdam geen sprake meer, ^) Naar we vroeger hebben opgemerkt, werden zelfs de Roomsch-Katholie^-ken teruggedrongen, zij het ook in mindere mate. J a , men ging • nog verder den weg der reactie op: ,,de regentenbanken weer in J de kerken geplaatst, de beroepingen "weer goedgekeurd door de tvroedschap, collatie hersteld, provinciale synoden weer bijge\jwoond door twee commissarissen p o l i t i e k . . . . in waarheid" — I zoo roept Knappert uit — ,,men moet zich nog verwonderen, dat I niet de oude kerk met al hare privilegiën uit de dooden werd {opgewekt," ') Dit werd wenschelijk geoordeeld ook wel door menschen, van wie men dit niet zoo dadelijk verwachten zou, zoo, in 1802, door Van Hogendorp. ^) Ook een gematigd voorstander der omwenteling als Swildens vond, dat de overheid verklaren moest ,,welke onder de godsdienstige stelsels zij voor den godsdienst des lands wil gehouden hebben." *] Naar de mode van den tijd wou hij over het begrip ,,staatskerk" een prijsvraag uitgeschreven zien. Of dit gebeurd is, is me niet bekend; wel, dat alle antwoorden op een prijsvraag uit denzelfden tijd hierin eenstemmig waren, dat ,,de godsdienst onontbeerlijk was voor de zedekunde en het maatschappelijk leven," '') Is het vreemd, dat men zich dan ook de vraag stelde, of niet op de een of andere wijze de staat den godsdienst bevorderen kon? X Tot een herstel van de staatskerk kwam het echter niet. Dat zoiTöp té grooten tegenstand, niet slechts bij de Roomsch-Katho• lieken, maar ook bij de andere dissenters gestuit zijn. Men kan ook niet zeggen, dat de Hervormden het zoo vurig begeerden. W a a r ze, toen de staat zijn banden met haar verbrak, zich vooral aan gelegen hadden laten liggen, was de finantiëele zijde van de kwestie. Ook al erkent men zonder voorbehoud, dat het voor de leden eener kerkgemeenschap recht, ja plicht is op te komen voor haar stoffelijk goed, dan kan men toch zeer wel de houding der Hervormden van die dagen weinig verheffend achten. I Van een aangrijpen van de kans, die door de Revolutie geboden I werd om tot meerdere vrijheid te geraken, was geen sprake. Zoo *) 2) ^) *) 5)

Brugmans, Het Nieuwe Amstendam, p, 42. Geschiedenis Herviormxle Kerk, II, p, 195, Tellegen, Wedergeboorte van Nederland, 2de druk, p. 117. Knappert, 1. c. p. 194. De Bosch Kemper, Staatk. Gesch. tot 1830, Lett. Aantk., p. 390—391.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1926

Rectorale redes | 46 Pagina's

De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 32

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1926

Rectorale redes | 46 Pagina's