Sanhedrin èn Gabbatha : Enige noodzakelijke aanvullingen op de rechtshistorische literatuur - pagina 28

digde Grieken in halsprocessen een jury kunnen verkrijgen welke voor de helft uit Grieken bestaat, al hetgeen in detaiP^) geregeld wordt. Een eigenaardig taalgebruik in dit edict — het zeer ongebruikelijke 9avocTT](i)ópoL 5[Kai voor halsprocessen lijkt aanknopingspunten voor bijzondere conclusies te geven, maar naar de huidige stand van kennis valt dit niet waar te maken'^^). Het zijn dan ook niet de evidente hervormingen, noch de gedachte als zouden deze edicten ook op Joodse inwoners van toepassing zijn"^®), welke deze edicten voor een confronover De Visscher blz. 39/40) welke woordkeus ook herinnert aan die van het S. C. Velleianum in Dig. Just. 16, 1, 2. 1. (vgl. De Visscher, blz. 46/47). '^^) Nauwkeurige bepaling van voor benoembaarheid tot rechter vereiste census-bedrag, met mogelijkheid van halvering van dat bedrag indien zulks nodig blijkt. Keuze van de Griek die terecht zal staan tussen een geheel romeinse of half griekse jury. In het laatste geval aanwijzing door ook nauwkeurig geregelde loting van tweemaal vijfentwintig rechters. Mogelijkheid van de aanklager om twee en voor de beschuldigde om ten hoogste drie aangewezenen te verwerpen, niet allen uit een groep. Stemming der beide gi-oepen in afzonderlijke urnen. Publieke mededeling door de gouverneur van het oordeel der meerderheid. Verder nog verbod aan romeinse burgers (tenzij griek) om een Griek van moord op een medegriek te beschuldigen (motief: in zulke gevallen zijn er genoeg grieken die dat doen kunnen). ''*) Het woord 6avaTr|(j)ópo<; heeft een brede discussie ontketend. Dit ongebruikelijke woord doet de vraag rijzen of hier bijzondere processen bedoeld zijn. Von Premerstein (artikel van 1928; titel in noot 66) vat 9avaTr]({)ópO(; enger op dan het gebruikelijke ónóSiKOi KsepaXfiq in het vierde edict (vgl. K£(f)aXfjq KaxccKpLTOV in het Edict van Nazareth). Dat laatste zou zien op zgn. capitaalstraffen in de ruime zin, daaronder ook begrepen verlies van vrijheid of burgerrecht, terwijl 6ocvaTr|cpópoq dan naar de betekenis van het woord zou doelen op de doodstraf. Arangio Ruiz bestrijdt dit omdat tijdens Augustus een onderscheid tussen delicten met doodstraf en delicten met capitaalstraf in brede zin nog niet in de provincie voorkwam. Met grote scherpzinnigheid heeft De Visscher (blz. 61 e.v.) zich aangesloten bij de heersende mening, die elk verschil tussen de beide uitdrukkingen afwijst. Toch blijft onverklaard het merkwaardig gebruik van het woord BavaTrjcpopoQ. Hierin een slordigheid of vergissing van de vertaler te zien die het Latijn in Grieks overzettend de draagwijdte der verschillende woorden niet voldoende onderkende, Hjkt een onderschatting van de Griekse kennis der keizerlijke kanselarij en vindt geen steun in enige andere uitdrukking in deze edicten. ''°) De edicten richten zich tot de Grieken. De vraag rijst of hiermede gedoeld wordt op alle inwoners, die niet het Romeinse burgerrecht bezitten dan wel alleen op leden der Griekse gemeenschap in engere 2in. Vgl. voor ditzelfde probleem in Egypte; Taubenschlag, titel in noot 43. Hfdst. 1 en dezelfde, Citizens and non-citizens in the papyri, in Scritti Ferrini III, Milaan 1948, blz. 166/173. Hier lijkt het laatste waarschijnlijk, gezien ook de scherpe scheiding tussen Grieken en Joden (vgl. noot 68), zodat deze edicten dan

26

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen