Studentenalmanak 1926 - pagina 145
HET TRAGISCHE 133
de bron is, waaruit een menigte vragen ontspringen, is ten
allen tijde een struikelblok, wijl een tastbare weerspreking
van materialistische evolutie- en descendentietheorieën
geweest ^).
Een andere verklaring, die meer bevrediging scheen te
geven, zocht men in het fatalisme of determinisme, of in een
soms Christelijk getint pantheïsme. De oude Grieksche
tragedies zijn reeds uitingen van het fatalisme. Ook
Volkelt's ,,Aesthetik des Tragischen" wordt door pan-
theïsme en determinisme beheerscht, wat vooral duidelijk
blijkt uit zijn metaphysische slotbeschouAvingen, In het
hoofdstuk over „das Tragische in Welt und Gott" zegt hij
o.a., dat de „Zwiespalt unid Negation.... sich bis in das
Weltinnerste, bis in Gott hinein erstrecken." „Gott ist sonach
einen tragischen Helden zu vergleichen, zu dessen Grösze
wesentlich Zwiespalt und Widerspruch gehört" ^). De
„problem- und formgeschichtliche Darstellung" van ,,das
Drama" door Goldschmit is eveneens doordrongen van een
verfijnd determinisme. Doelend op het conflict van den
enkelen mensch en de hem omringende machten, zegt hij:
Der Konflikt bleibt unvermeidlich und der Kampf zwischen
Ich und Welt, oder besser gesagt, zwischen den das Ich
bewegenden schicksalhaften Kräften und den die Welt be-
stimmenden Kräften, findet nur ein Ende mit der Beseitigung
*) Vgl. Bavinck: Wijsb. der Op., bl. 81 v.v.; „Evolutie" en „Over de
ongelijkheid" in Verz. Opstellen; Chr. Wereldbesch., II, bl. 45 v.v,
2) Volkelt, a.w., bl. 431, 432 v.v. Vgl. ook het 13e hoofdstuk over:
„Das transcendente und immanente Schicksal", waarin hij alle „ingrij-
pen" van noodlot of van God (merkviraardig dat hij de Grieksche nood-
lotsidee plaatst naast het chr. Godsgeloof) in strijd acht met den „mo-
dernen Geist". „Der moderne Mensch verwirft das wunderbare Ein-
greifen göttlicher Mächte nicht nur als eine Störung der Naturordnung,
sondern auch als unvereinbar mit der Selbständigkeit und Selbstverant-
wortlichkeit des Menschen", (bl. 377). Klinkt dit alles reeds vrij arro-
gant, nog sterker is de bewering: „die moderne Weltanschauung ist das
Element, in dem allein das Tragische seine ungehemt kraftvolle und
folgerichtige Entwicklung finden k a n n " (!), bl. 394. In ieder geval zal hij
wel bedoelen niet „das Tragische", m a a r het inzicht in het tragische,
wijl hij anders het tragische zelf van zekere „Weltanschauung" zou
afhankelijk maken.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1926
Studentenalmanak | 217 Pagina's
![Studentenalmanak 1926 - pagina 145](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/studentenalmanak/studentenalmanak-1926/1926/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1926
Studentenalmanak | 217 Pagina's