Vrije Universiteitsblad 1950 - pagina 56

Een zeldzaam boek

Slechts een klein gedeelte van Prynne's titelblad kan ik hier, in vertaling, overnemen: HistrioSinds jaxen bestaat in Londen een Calvinistische m a s t i x . . . . waarin breedvoerig wordt bewezen.... bibliotheek: the Evangelical Library, van uitsluitend uit overeenstemmende uitspraken van de Heilige theologische werken ia het Engels, het Kymrisch en Schrift, van heel de Kerk der Oudheid, onder de Wet het Gaelisch (deze twee zijn de oorspronkelijke, Kel- en onder het Evangelie, van 55 Synoden en Concilies, tische, talen van Wales en van Schotland, daar nog van 71 Kerkvaders en oude christelijke schrijvers in levend gebruik). Door Dr. Wyminga en Prof. vóór het jaar onzes Heren 1200, van meer dan 150 Aalders zocht en vond zij contact met de bibliotheek vreemde en uitheemse, zowel Protestantse als Roomse der Vrije Universiteit: zij wilde ons gaarne van dienst schrijvers van latere tijden, van talrijke heidense zijn in het verschaflfen, tijdelijk of voorgoed, van wijsgeren, geschiedschrijvers, dichters, van (ik ga even moeilijk verkrijgbare, in Groot-Brittannië verschenen samenvattend bekorten) menigte van wereldlijke en geestverwante literatuur. Zo bezorgde zij ons onlangs kerkelijke overheden en wetten, van Universiteiten een fraai exemplaar van Wüliam Prynne's Histrio- en private geleerden, mastix: The Players Scourge, or Actors Tragedy, 'dat de openbare tooneelspelen (mommerijen London 1633. Een merkwaardig boek, dat nergens des Duivels, die wij naar het. oordeel der Vaderen bij elders in ons land te vinden zal zijn. Althans, toen ik den Doop verzaken) zijn: zondige, heidense, wulpse, indertijd studie maakte van de toneelbestrijding in goddeloze vertoningen en allerverderfelijkste boosEuropa uit godsdienstig en zedelijk oogpunt (men heden; in alle eeuwen veroordeeld als onduldbare vindt ze doorlopend van de oudste christenheid af, vernielers van Kerken, Staten, zeden, en z i e l e n ' . . . . en overal, bij grote dogmatische verscheidenheid), en Er volgt o.a. nog een proefje der argumenten uit daarbij het meest lette op wat, sinds de Reformatie, vier beroemde kerkvaders, waaronder Augustinus. de houding der Gereformeerden internationaal te De voorrede richt zich tot de studenten, die dier zake was geweest, scheen dit vermaarde werk opgeleid worden aan de vier rechtscolleges van Lonnergens te krijgen. Nederland had het niet, Engeland den, hen in de naam des Heren waarschuwend tegen leende niet u i t ; ten slotte kon de Pruisische Staats- den eersten stap naar die knooppunten der zonde, bibliotheek alleen mij helpen. waar zovele duizenden ten onder zijn gegaan. De Engelse Puriteiaen streden in de 16e en de Was het eindeloze betoog bewijskrachtig, zal 17e eeuw een zwaren strijd tegen toneel-opvoeringen men vragen. in het algemeen, en tegen de Londense schouwburgen J a en neen, kan het antwoord luiden. Niet in met hun iounorele sfeer en hun funesten invloed op alle bijzonderheden. Wel in de hoofdzaak. Als men de volkszeden in het bijzonder. Hoogtepunten waren aan de historie, waar zij eeuw in, eeuw uit, altijd en de pamfletten-oorlog van 1577 en volgende jaren in overal, denzelfden gang van zaken op enig terrein verband met Ds. Northbrooke's Verhandeling tegen vertoont, niet alle bewijskracht voor de toekomst Dobbelen, Dansen, Toneelspelen en andere tijdver- ontzeggen wil, dan mag het den steen van Sisyphus kwisting, en Gosson's Leerschool des Verderfs (ik rollen, tegen den berg op met altijd weer denzelfden vertaal en verkort de titels), en de geweldige aanval, terugval, heten, een ideaal toneel te willen stichten in 1633, van den jongen, veelzijdig geleerden jurist en handhaven, dat Christelijke levensheiliging en Prynne, die zich te voren al bekend gemaakt had Godegevallige geestescultuur niet in den weg staan, door geschriften tegen andere volkszonden, en tegen maar bevorderen zou. Vaa de dichtkunst zelve had Arminiaanse leringen. Prynne volstrekt geen afkeer, ook had hij niets tegen Het was de tijd, waaria Karel I onder invloed goede leesdrama's. Heeft het boek indruk gemaakt? Stellig wel van Straflford, Land, en de Roomse Koningin zich al duidelijk als absolutistisch heerser en als vijand der op de raadslieden van Karel den Eersten, maar bij Puriteinen ging vertonen. ''Geesel der Tooneelspelers', hen niet ten gunste van Prynne en zijn zaak. Hij zo noemde hij, met Grieks-Latijnsen en met Engelsen had den koning en de koningin grof beledigd met zijn Term, zijn boek, waaraan hij zeven jaar werk had beschuldigingen, niet alleen tegen toneelspelers en besteed: een dichtbedrukten kwartijn van veel meer -speelsters, maar bok tegen de schouwburgèezoe/cers, dan duizend bladzijden. Naar een destijds geliefd want zij behoorden daaronder. Hij werd gevonnist: gebruik geeft het titelblad een omstandige beschrij- zijn boek werd door den beul verbrand, hijzelf van ving van den inhoud. Van al de reclame-middelen, die de balie uitgesloten, uit het rechtscollege gezet, van drie eeuwen later in zwang zouden zijn om boeken zijn universitairen graad beroofd, op twee plaatsen aan den m a n te brengen: prospectus, advertenties, aan den schandpaal gezet; zijn oren werden hem afrecensies zonder tal, bekroningen, wist men nog niet. gesneden; hij moest 5000 pond boete betalen, en Men legde, of hing, het boek te kijk in de boekwinkels; levenslange gevangenisstraf ondergaan. en de auteur zelf mocht op het titelblad het gewicht Prynne liet zich niet temmen, vanuit den en den rijkdom van wat daarachter te berde werd Tower wist hij felle pamfletten gedrukt t e krijgen gebracht, zoveel hij kou en durfde, uitstallen. tegen den gehaten aartsbisschop Laud. Opnieuw 5000

sua

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen